کتاب «بدایة المعارف الإلهیة في شرح عقاید الإمامیة»، اثر سيد محسن خرازى، در حقيقت شرح كتاب «عقائد الامامية» نوشته محمدرضا مظفر است كه به توضيح و بسط مباحث كلامى شيعه پرداخته است.
اين كتاب دو جلدى كه به زبان عربى نوشته شده است و به بيان مباحث كلامى و اعتقادى پرداخته است. كتاب حاضر توسط مترجمين مختلف به زبان فارسی نيز ترجمه شده است.
ساختار
در مقدمه در رابطه با نظر و معرفت، تقليد در فروع، اجتهاد و مجتهد مقدارى شرح داده شده و سپس به اصل بحث در پنج فصل پرداخته شده است:
۱- الالهيات
۲- النبوة
۳- الامامة
۴- ما أدب به آل البيت شيعتهم
۵- المعاد
گزارش محتوا
الالهيات: در فصل اول مباحثى پيرامون عقايد اماميه در رابطه با خداوند متعال، توحيد، صفات الله تعالى، بداء، قضاء و قدر، تكليف و احكام دين مطرح شده است.
النبوة: در اين فصل معتقدات اماميه در رابطه با مسأله نبوت، قاعده لطف، معجزات انبياء، عصمت انبياء، صفات نبى، تعداد انبياء و کتاب‌هايشان، دين اسلام، پيامبر اسلام و قرآن كريم بررسى شده است.
الامامة: شرح مباحثى در رابطه با مساله امامت، عصمت امام، صفات و علم امام، وجوب اطاعت از امام، محبت اهل‌بيت عصمت و طهارت، ائمه (ع)، نص به امر امامت، تعداد امامان شيعه، امام مهدى (عج)، مساله رجعت و تقيه، فصل سوم كتاب را تشكيل مى‌دهد.
ما أدب به آل البيت (ع) شيعتهم: اين فصل در حقيقت بيانى است در رابطه با «مكتب تربيتى اهل‌بيت (ع)»، نسبت به شیعیان و پيروانشان. مؤلف در كنار مسائل اعتقادى، با استفاده از روايات و احاديث بررسى چنين موضوعى را خالى از لطف نمى‌داند. مساله دعا، ادعيه صحيفه سجاديه، زيارت قبور، معناى تشيع نزد اهل‌بيت، مباحثى در مورد جور، ظلم و همچنين وظايف مسلمين در دولت ظالم، وحدت اسلامى، حق برادران دينى بر يكديگر از عناوين اين فصل مى‌باشند.
المعاد: در اين فصل عقايد اماميه درباره بعث و معاد و نيز معاد جسمانى تشريح شده است.
نوع استدلال مؤلف و ادله‌اى كه در مباحث مختلف آورده است، بسيار كامل و بدون نقص است. به اين ترتيب كه ابتدائاً ادله عقلى مطرح شده و سپس آيات و روايات مربوط نيز مويدات بحث خواهند بود. در ادامه با استناد به سخنان صاحب نظران علم كلام به قوت علمى مباحث افزوده مى‌شود. مؤلف گاهى در بين ابحاث شبهات مطرح شده را عنوان و به آنها پاسخ داده است.
نسخه شناسى
نسخه حاضر چاپ دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه قم است.
