باطلش او را در میان قومش رسوا ساخت. با توجه به نقش تخریبی شلمغانی بود که در ذی الحجّه سال سیصد ودوازده ، توقیعی توسط حسین بن روح در لعن وتکفیر وارتداد او صادر گردید وسرانجام در سال ۳۲۳ کشته شد. (۱)

غیبت کبری

چنان که گفتیم ، با درگذشت چهارمین نایب خاص امام دوازدهم ، دوران غیبت کبری آغاز گردید.

در این دوره ، علمای واجد شرائط ، از سوی امام زمان نیابت عامّه دارند. چنان که دیدیم ، نیابت خاصّه عبارت از این است که امام ، شخص خاصی را با اسم ورسم معرفی کند ونایب خود قرار دهد ، ولی نیابت عامه این است که امام ، شرائط وضوابطی کلی را بیان کند تا در طول زمان هر فردی که آن ضابطه با او تطبیق کند ، نایب شناخته شود وبه نیابت از امام ، در امر دین ودنیا ، مرجع شیعیان باشد. امامان معصوم ، بهویژه حضرت حجه بن الحسن المهدی عجل الله تعالی فرجه در روایات متعددی این شرائط را بیان فرموده ومسلمانان را در دوران غیبت کبری موظف کرده اند که به واجدان شرائط مزبور رجوع نموده وطبق دستور آنان عمل کنند. پاره ای از این روایات را ذیلاً از نظر خوانندگان محترم می گذرانیم :

۱. «عُمَر بن حنظله» می گوید : از امام صادق عليه‌السلام پرسیدم : اگر بین دو نفر از شیعیان بر سر قرض یا ارث اختلافی پیش آید وبه حکومت وقضات] وقت [مراجعه کنند ، آیا این کار جایز است؟ امام فرمود : هر کس در مورد حق یا باطل به آنان مراجعه کند ، در حقیقت به طاغوت (۲) مراجعه کرده وهرچه را به حکم آنان

__________________

۱ ـ طوسی ، همان کتاب ، ص ۲۴۸ ۲۵۴ ور.ک : دکتر حسین ، جاسم ، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم ، ص ۲۰۰ ۲۰۵ ؛ مسعودی ، قتل او را در سال ۳۲۲ دانسته است (التنبیه والإشراف ، ص ۳۴۳).

۲ ـ طاغوت کسی است که بر خلاف حق حکومت کند وبر اساس موازین اسلامی سزاوار آن مقام نباشد. لفظ «طاغوت» صیغه مبالغه از طغیان است ، توگویی این افراد در طغیان ومرزنشناسی ، در بالاترین حدّ قرار گرفته اند.

۷۵۸۱