۱. منصور دوانیقی
هنگام شهادت امام صادق عليه‌السلام وآغاز امامت پیشوای هفتم ، منصور دوانیقی در اوج قدرت وتسلط بود. میزان سختگیری های او را با امام صادق عليه‌السلام وعلویان در فصل زندگی نامه امام صادق عليه‌السلام مرور کردیم. طبعاً در زمان امام کاظم عليه‌السلام وضع ، بهتر از آن زمان نبود ونیازی به توضیح نیست.
۲. مهدی
دوران سیاه خلافت منصور که سایه شوم آن در سراسر کشور اسلامی سنگینی می کرد ، با مرگ وی به پایان رسید ومردم پس از ۲۲ سال تحمل رنج وفشار ، نفس راحتی کشیدند.
پس از وی فرزندش محمد ، مشهور به «مهدی» روی کار آمد. زمام داری مهدی ابتداءاً با استقبال گرم عموم مردم رو به رو گردید ، زیرا وی نخست درِ باغِ سبز به مردم نشان داد وبا اعلان فرمان «عفو عمومی» تمام زندانیان سیاسی را (اعم از بنی هاشم ودیگران) آزاد ساخت ، وبه قتل وکشتار وشکنجه وآزار مردم خاتمه بخشید ، وتمام اموال منقول وغیر منقول مردم را که پدرش منصور مصادره وضبط کرده بود ، به صاحبان آن ها تحویل داد ومقدار زیادی از موجودی خزانه بیت المال را در میان مردم تقسیم کرد. (۱)
طبق نوشته «مسعودی» ، مورخ مشهور ، مجموع اموالی که منصور به زور از مردم گرفته بود ، بالغ بر ششصد میلیون درهم وچهارده میلیون دینار بود!! واین مبلغ غیر از مالیات اراضی وخراج هایی بود که منصور در زمان خلافت خود از کشاورزان گرفته بود. (۲) وچون به دستور وی تمام این اموال به عنوان «بیت المال مظالم»! در محل مخصوصی نگه داری می شد ونام صاحب هرمالی روی آن نوشته شده بود ، مهدی همه آن ها را تفکیک نموده به صاحبان اموال ویا وراث
__________________
۱ ـ ابن واضح ، تاریخ یعقوبی ، ج ۳ ، ص ۱۳۲.
۲ ـ مسعودی ، مروج الذهب ، ج ۳ ، ص ۳۱۲.
