بی مناسبت نیست که قدری پیرامون فشارها وجنایت های او در این مدت طولانی به بحث وبررسی پردازیم :

سیاست فشار اقتصادی

ابو جعفر منصور (دومین خلیفه ، عباسی) مردی ستمگر وخون ریز وسنگدل بود. او جامعه اسلامی را به بدبختی کشیده ، جان مردم را به لب رسانده بود وپاسخ کوچک ترین انتقاد را با شمشیر می داد.

منصور علاوه بر ستم گری ، فوق العاده پول پرست ، بخیل ، وتنگ چشم بود ودر میان خلفای عباسی در بخل وپول پرستی زبانزد خاص وعام بود ، به طوری که در کتب تاریخ درباره بخل ومال دوستی افراطی او داستان ها نقل کرده اند ، ولی سخت گیری ها وفشارهای مالی وتضییقات طاقت فرسای اقتصادی او ، تنها با عامل بخل ودنیاپرستی قابل توجیه نیست ، زیرا او در زمان خلافت خود ، اقتصاد جامعه اسلامی را فلج کرد ومردم را از هستی ساقط نمود. او نه تنها اموال عمومی مسلمانان را در خزانه دربار خلافت به صورت گنج گرد آورد واز صرف آن در راه عمران وآبادی ورفاه وآسایش مردم خودداری کرد ، بلکه آن چه هم در دست مردم بود ، به زور از آن ها گرفت وبرای احدی مال وثروتی باقی نگذاشت ، به طوری که طبق نوشته برخی از مورخان ، مجموع اموالی که وی از این طریق جمع کرد ، بالغ بر هشتصد میلیون درهم می شد. (۱)

آری ، این برنامه وسیع وگسترده که در سطح مملکت اجرا می شد ، برنامه ای نبود که بتوان آن را صرفاً به بخل ذاتی وپول پرستی افراطی منصور مستند دانست ، بلکه قرائن وشواهدی در دست است که نشان می دهد برنامه گرسنگی وفلج سازی اقتصادی ، یک برنامه حساب شده وفراگیر بود که منصور روی مقاصد خاصی آن را دنبال می کرد.

__________________

۱ ـ ابن واضح ، همان کتاب ، ج ۳ ، ص ۱۲۵.