ناگفته پیدا است که این گونه موضع گیری صریح وآشکار در آن شرائط ، تنها از معدود افراد جان بر کفی همچون «یحیی بن ام الطویل» ساخته بود که خود را برای تمام عواقب خطرناک آن آماده کرده بودند ، به همین دلیل «حجاج بن یوسف» به جرم دوستی وپیروی یحیی از امیرمؤمنان عليه‌السلام دست ها وپاهای او را قطع کرد ووی را به شهادت رسانید. (۱)
«فضل بن شاذان» ، یکی از برجسته ترین دانشمندان ومحدثان شیعه در اواسط قرن سوم هجری واز شاگردان امام جواد وامام هادی وامام عسکری عليهم‌السلام می گوید :
در آغاز امامت علی بن الحسین عليه‌السلام جز پنج نفر پیرو او نبودند : «سعید بن جبیر ، سعید بن مُسَیِّب ، محمد بن جبیر بن مطعم ، یحیی بن ام الطویل وابوخالد کابلی». (۲)
حکومت سیاه عبدالملک
دوران امامت حضرت سجاد ، مصادف با یکی از سیاه ترین ادوار حکومت در تاریخ اسلام بود. گرچه پیش از آن حضرت نیز حکومت اسلامی دستخوش
__________________
۱۴۴ ور.ک : شیخ طوسی ، اختیار معرفه الرجال (معروف به رجال کشّی) ، تصحیح وتعلیق : حسن مصطفوی ، ص ۱۲۳ ، شماره ۱۹۴. دراین کتاب روایت دیگری نیز نقل شده ودر آن نام «جابر بن عبدالله انصاری» نیز به سه نفر یاد شده اضافه شده است. بخش اخیر سخنان یحیی بن ام الطویل ، از بیانات حضرت ابراهیم وپیروان او گرفته شده است که به نقل قرآن مجید ، خطاب به بت پرستان زمان خود می گفتند : «... ما از شما وآن چه به جای خدا می پرستید ، بیزاریم. ما منکر ومخالف. شما (وراه وآیین شما) هستیم ومیان ما وشما دشمنی وخشم وکینه همیشگی هست تا آن که تنها به خدا ایمان بیاورید» (سوره ممتحنه : ۴). یحیی نه تنها در حجاز ، بلکه درعراق (کوفه) نیز همین بیانات را ایراد می نمود وصراحتاً از مروانیان ولعنت کنندگان علی عليه‌السلام بیزاری می جست وبه شیعیان توصیه می کرد که از دشمنان علی عليه‌السلام فاصله بگیرند (کلینی ، اصول کافی ، تصحیح وتعلیق : علی اکبر غفاری ، ج ۲ ، ص ۳۷۹ ، حدیث ۱۶).
۱ ـ شیخ طوسی ، اختیار معرفه الرجال (معروف به رجال کشّی) ، ص ۱۲۳.
۲ ـ شیخ طوسی ، همان کتاب ، ص ۱۱۵.
