نظر بسیاری از افراد ملت ، یک مشت فریب کار ودشمن خاندان پیامبر وقاتل افراد پرهیزگار وبی گناه می باشند ونیز می دانستند که اگر عقیده ای باشد که مردم را از قیام برضد آن ها واعمالشان باز بدارد ، مذهب جبر است ؛ مذهبی که به مردم می گوید : خداوند از روز اول مقدر کرده است که این خاندان به حکومت برسند ، بنابراین اعمال ورفتار آن ها جز نتیجه تقدیر حتمی خدا نیست. از این رو نفوذ این افکار وعقاید در ذهن مسلمانان کاملاً به نفع امویان وحکومت آن ها بود. (۱)

بهره برداری از ادبیات تخدیری

به منظور تأیید این افکار ، علاوه بر توجیهات دینی گذشته ، از عنصر شعر نیز بهره برداری می شد. معاویه از نفوذ فوق العاده شعرای معاصرخود در افکار عمومی ، به منظور پیشبرد مطامع خود سود می جست. معاویه وهمچنین خلفای اموی بعدی به اشعار شعرایی که حکومت آن ها را مولود تقدیر ومشیت الهی معرفی می کردند ، با خوشحالی ورضایت گوش می دادند وحتی آن ها را به سرودن چنین اشعاری وادار می نمودند تا هیچ فرد باایمانی امکان قیام برضد بنی امیه نداشته باشد. مزدوران معاویه مأموریت داشتند افکار مخصوص معاویه را در قالب هایی بریزند که در میان عوام وتوده مردم به سهولت شایع گردد ، خواه بهوسیله نقل روایاتی از زبان پیامبر باشد وخواه بهوسیله شعر. (۲)

حضرت زینب عليها‌السلام در کاخ پسر زیاد

پس از حادثه عاشورا مزدوران یزید ، با استفاده از این روش ، شروع به تبلیغ کردند وپیروزی ظاهری یزید را خواست خدا قلمداد کردند.

«عُبیدالله بن زیاد» پس از شهادت امام حسین عليه‌السلام مردم را در مسجد بزرگ کوفه

__________________

۱ ـ شمس الدین ، محمد مهدی ، ارزیابی انقلاب حسین عليه‌السلام ترجمه مهدی پیشوائی ، ص ۱۳۵ ۱۳۷.

۲ ـ شمس الدین ، همان کتاب ، ص ۱۳۷ ۱۴۰.

۷۵۸۱