چشم امید به برادر او «موفق» (طلحه بن متوکل) دوخته بودند ، زیرا به علت آن که او به شدت در فساد اخلاق وشهوات غوطهور شده بود (۱) ، برادرش «موفق» زمام امور را به دست گرفته بود.
مورخان در باب اقتدار «موفق» در عصر معتمد می نویسند : گرچه زمام خلافت بظاهر در دست «معتمد» بود ، اما در واقع گرداننده خلافت «موفق» بود وبرای معتمد از خلافت نامی بیش نبود. (۲)
اوضاع سیاسی ، اجتماعی عصر امام عسکری عليه‌السلام
چنان که در فصل زندگانی امام صادق عليه‌السلام وامامان بعدی دیدیم ، خلفای عباسی از هرگونه اِعمال فشار ومحدودیت نسبت به امامان دریغ نمی کردند واین فشارها در عصر امام جواد وبهویژه در زمان امام هادی وامام عسکری عليهما‌السلام در سامّراء به اوج خود رسید. شدّت این فشارها به قدری بود که سه پیشوای بزرگ شیعه که در دوران حکومت آن ها می زیستند ، با عمر کوتاهی جام شهادت نوشیدند : امام جواد در سن ۲۵ سالگی ، امام هادی در سن ۴۱ سالگی وامام عسکری در سن ۲۸ سالگی که جمعاً ۹۲ سال می شود ؛ واین حاکی از شدّت فشارها وصدمات رسیده بر آن ها می باشد ، ولی در این میان ، فشارها ومحدودیت های زمان امام حسن عسکری ، به دو علّت ، از دو پیشوای دیگر بیش تر بود :
۱. در زمان امام عسکری عليه‌السلام شیعه به صورت یک قدرت عظیم در آمده بود وهمه مردم می دانستند که این گروه به خلفای وقت معترض بوده وحکومت هیچ یک از عباسیان را مشروع وقانونی نمی داند ، بلکه معتقد است امامت الهی
__________________
۱ ـ سیوطی ، تاریخ الخلفاء ، ص ۳۶۳ و ۳۶۷ ؛ مسعودی ، مروج الذهب ، ج ۴ ، ص ۱۲۳ و ۱۳۱.
۲ ـ ابن طقطقی ، الفخری ، ص ۲۵۰ ؛ دکتر ابراهیم حسن ، تاریخ سیاسی اسلام ، ترجمه ابوالقاسم پاینده ، ج ۲ ، ص ۳۷۸.
