امام صادق عليه‌السلام ؛ رویاروی عباسیان
چنان که دیدیم ، بنی عباس در آغاز کشمکش با بنی امیه ، شعار خود را طرفداری از خاندان پیامبر (بنی هاشم) وتحقق قسط وعدل قرار دادند. در واقع ، از آن جا که مظلومیت خاندان پیامبر در زمان حکومت امویان دل های مسلمانان را جریحه دار ساخته بود واز طرف دیگر امویان به نام خلافت اسلامی از هیچ ظلم وستمی فروگذاری نمی کردند ، بنی عباس با استفاده از تنفر شدید مردم از بنی امیه وبه عنوان طرف داری از خاندان پیامبر ، توانستند در ابتدای امر پشتیبانی مردم را جلب کنند ، ولی نه تنها وعده های آنان درمورد رفع مظلومیت از خاندان پیامبر واجرای عدالت عملی نشد ، بلکه طولی نکشید که برنامه های ضد اسلامی بنی امیه ، این بار با شدت ووسعتی بیش تر اجرا گردید ، به طوری که مردم ، بازگشت حکومت اموی را آروز نمودند!
چنان که یکی از شعراء به نام ابوعطاء سندی ، به طعنه چنین سرود : کاش ظلم وستم بنی امیه برمی گشت وعدل وداد بنی عباس به آتش دوزخ می رفت. (۱)
از آن جا که حکومت سفاح ، نخستین خلیفه عباسی ، کوتاه مدت بود ودر زمان وی هنوز پایه های حکومت عباسیان محکم نشده بود ، در دوران خلافت او فشار کمتری متوجه مردم شد وخاندان پیامبر نیز زیاد در تنگنا نبودند ، اما با روی کار آمدن منصور دوانیقی ، فشارها شدت یافت. از آن جا که منصور مدت نسبتاً طولانی ، یعنی حدود بیست ویک سال ، با امام صادق عليه‌السلام معاصر بود ، لذا
__________________
۱ ـ یا لیتَ جورَ بنی مروان عادَلَنا وأنّ عدلَ بنی العباس فی النار! (دکتر شوقی ضیف ، تاریخ الأدب العربی (۲) ، العصر الإسلامی ، ص ۳۴۰).
