بیست سال نزد آنان (بنی امیه) اقامت داشت. (۱)

هم چنین از «سفیان بن عُییْنه» نقل می کند که : درسال صد وبیست وسه ، زهری با هشام ، خلیفه وقت ، به مکه آمد وتا سال صد وبیست وچهار در آن جا اقامت کرد. (۲)

زهری آن چنان به زندگی درباری ورفاه وتنعم خاص آن خو گرفته بود که در اواخر عمرش به وی گفتند : کاش در این اواخر عمر در شهر مدینه اقامت می گزیدی ودر مسجد پیامبر پای یکی از ستون ها می نشستی وما نیز پیرامون تو می نشستیم وبه تعلیم مردم می پرداختی. او پاسخ داد : اگر چنین کنم پوستم کنده می شود واین کار به صلاح من نیست ، مگر آن که پشت به دنیا کرده به آخرت بچسبم! (۳)

نیاز خُلفای ستمگر به وجود علمای درباری

می دانیم که خلفای ستمگر وضد اسلامی ، برای آن که بتوانند بر مردمی که معتقد به اسلام بودند حکومت کنند ، چاره ای نداشتند جز این که اعتقاد قلبی مردم را نسبت به مشروعیت آن چه انجام می دادند ، جلب کنند ، زیرا آن روز هنوز زمان زیادی از صدر اسلام نگذشته بود وایمان قلبی مردم به اسلام ، به قوت خود باقی بود ، اگر مردم می فهمیدند که بیعتی که با آن ظالمان کرده اند ، بیعت درستی نیست وآنان شایسته خلافت رسول الله نیستند ، بدون شک تسلیم آنان نمی شدند. اگر این معنا را درباره همه مردم نیز نپذیریم ، مسلماً در جامعه اسلامی آن روز افراد زیادی بودند که وضع غیر اسلامی دستگاه خلفا را از روی ایمان قلبی تحمل می کردند ، یعنی تصور می کردند که وضع حاکم ، وضع اسلامی است. به همین جهت بود که خلفای ستمگر برای مشروع جلوه دادن حکومت

__________________

۱ ـ محمد بن سعد ، همان مأخذ ، ج ۷ ، ص ۴۷۴.

۲ ـ محمد بن سعد ، همان مأخذ ، ج ۵ ، ص ۴۹۷.

۳ ـ ابن کثیر ، همان مأخذ ، ج ۹ ، ص ۳۴۸.

۷۵۸۱