موضع گرفت که مأمون آن ها را قبلاً به حساب نیاورده بود. اینک این موضع گیری ها :
نخستین موضع گیری
امام تا وقتی که در مدینه بود ، از پذیرفتن پیشنهاد مأمون خودداری کرد وآن قدر سرسختی نشان داد تا بر همگان معلوم بدارد که مأمون به هیچ قیمتی از او دست بردار نمی باشد. حتی برخی از متون تاریخی به این نکته اشاره کرده اند که دعوت امام از مدینه به مرو با اختیار خود او صورت نگرفت واجبار محض بود.
اتخاذ چنین موضع سرسختانه ای برای آن بود که دیگران بدانند که امام دستخوش نیرنگ مأمون قرار نمی گیرد وبه خوبی به توطئه ها وهدف های پنهانیش آگاهی دارد. با این شیوه ، امام توانسته بود شک مردم را پیرامون آن رویداد برانگیزد.
موضع گیری دوم
اگر چه مأمون از امام خواسته بود که از خانواده اش هر کس را که می خواهد همراه خویش به مرو بیاورد ، ولی امام با خود هیچ کس ، حتی فرزندش جواد عليه‌السلام را هم نیاورد ، درحالی که آن یک سفر کوتاه نبود ، بلکه سفر ومأموریتی بس بزرگ وطولانی بود که می بایست امام طبق گفته مأمون رهبری امت اسلامی را به دست بگیرد.
موضع گیری سوم
در ایستگاه نیشابور ، امام با نمایاندن چهره محبوبش برای ده ها وبلکه صدها هزار تن از مردم استقبال کننده ، روایت زیر را خواند :
خداوند متعال می فرماید : کلمه توحید (لا اِلهَ اِلاّ الله) دِژِ من است ، وهر کس به دِژِ من داخل شود ، از کیفرم مصون می ماند.
