به یاد عمویم زید وآن چه بر سر او آوردند افتادم ، گریه ام گرفت.
چه چیزی از او به یاد شما آمد؟
قتل وشهادت او.
آن گاه امام چگونگی شهادت او را برای حمزه شرح داد ... (۱)
انقلاب محمد نفس زکیه (*)
یکی از حوادث مهم اواخر امامت امام صادق عليه‌السلام که تبیین موضع امام در برابر آن مهم است ، قیام محمد نفس زکیّه بر ضدّ حکومت ابوجعفر منصور دوانیقی (دومین خلیفه عباسی) است.
محمد که از طرف پدر ، نبیره امام حسن عليه‌السلام واز طرف مادر از نسل امام حسین عليه‌السلام بود ؛ شخصیتی وارسته ، پاک وپرهیزکار بود به طوری که براساس ویژگی های معنوی والایی که داشت ، لقب نفس زکیه (= پاک نفس ، پاک سرشت) یافته بود. (۲) او از بزرگان بنی هاشم بود واز نظر فضیلت وارزش های انسانی مانند : دین داری ، دانش ، شجاعت ، سیاست مداری ، بزرگواری ، وبخشندگی چهره ممتازی به شمار می رفت. (۳)
محمد که برخاسته از دودمان پاک رسالت وپرورش یافته این مکتب بود ، نمی توانست به حکومت های طاغوتی که به نام اسلام بر مقدرات مسلمانان تسلط یافته بودند ، صحه بگذارد ، از این رو اواخر حکومت امویان به مخالفت با این حکومت برخاست ویک هسته مرکزی برای برانداختن آن تشکیل داد وبرای این منظور از علاقه مندان خود وافراد مبارز بیعت گرفت. از جمله افرادی
__________________
۱ ـ صدوق ، همان کتاب ، ص ۲۳۶ ، مجلس ۶۲ ، حدیث ۳ ؛ مجلسی ، بحار الأنوار ، ج ۴۶ ، ص ۱۷۲ ؛ رضوی اردکانی ، همان کتاب ، ص ۳۲۱.
* ـ محمد بن عبدالله بن حسن بن حسن بن علی بن ابی طالب که پدرش عبدالله محض شهرت داشت.
۲ ـ مروج الذهب ، ج ۲ ، ص ۲۹۴ ؛ الأخبار الطوال ، ص ۳۸۵.
۳ ـ الفخری ، ص ۱۶۵.
