شورش مردم مدینه
خودداری پیشوای چهارم از همکاری با شورشیان مدینه را نیز باید از همین دیدگاه تحلیل کرد. شورش مدینه در سال ۶۳ (یا ۶۲) هجری رخ داد وبه فاجعه «حرّه» مشهور گردید (۱). این حادثه از آن جا سرچشمه گرفت که پس از شهادت امام حسین عليه‌السلام موجی از خشم ونفرت در مناطق اسلامی بر ضد حکومت یزید برانگیخته شد. در شهر مدینه نیز که مرکز خویشاوندان پیامبر وصحابه وتابعین بود ، مردم به خشم در آمدند. حاکم مدینه (عثمان بن محمد بن ابی سفیان) که در ناپختگی وجوانی وغرور چیزی از یزید کم نداشت ، با اشاره یزید (۲) گروهی از بزرگان شهر را به نمایندگی از طرف مردم مدینه به دمشق فرستاد تا از نزدیک ، خلیفه جوان را ببینند واز مراحم وی برخوردار شوند تا در بازگشت به مدینه مردم را به اطاعت از حکومت وی تشویق کنند.
به دنبال این طرح ، عثمان هیئتی مرکب از «منذر بن زُبیر بن عوّام» ، «عُبیدالله بن ابی عمرو مخزومی» و «عبدالله بن حنظله غسیل الملائکه» وچند تن دیگر از شخصیت های بزرگ مدینه را جهت دیدار با یزید به دمشق روانه ساخت. از آن جا که یزید نه از تربیت اسلامی برخوردار بود ، نه مشاورانی داشت که به او توصیه کنند که حداقل درحضور آن هیئت رفتار سنجیده ای داشته باشد ونه تدبیر پدر را داشت که بداند کسی که به نام اسلام بر مسلمانان حکومت می کند ، حداقل باید ظواهر اسلامی را حفظ کند ، نزد آنان نیز از شراب خواری وسگ بازی وتشکیل بزم ها ومجالس ساز وآواز وفسق وفجور کوتاهی نکرد ، اما پذیرایی باشکوهی از آنان در کاخ خود به عمل آورد ، به آنان احترام بسیار کرد و
__________________
۱ ـ حرّه به زمین سنگلاخی گفته می شود که سطح آن از سنگ های آتشفشانی پوشیده شده باشد وچون اطراف شهر مدینه دارای چنین خصوصیتی است ونفوذ سپاه شام به مدینه از طریق حره واقم صورت گرفت ، این جنگ به نام «حرّه» نامیده شد.
۲ ـ احمد بن یحیی البلاذری ، انساب الأشراف ، ج ۴ ، ص ۳۱.
