گذشت. در این هنگام ، امام ، عثمان را صدا کرد. او به پا خاست. حضرت فرمود : می خواهید به شما بگویم که برای چه به این جا آمده اید؟ همه گفتند : بفرمایید. فرمود : برای این به این جا آمده اید که از حجت وامام پس از من بپرسید. گفتند : بلی. در این هنگام پسری نورانی همچون پاره ماه که شبیه ترین مردم به امام عسکری عليه‌السلام بود ، وارد مجلس شد. حضرت با اشاره به او فرمود :
«این ؛ امام شما بعد از من وجانشین من در میان شما است. فرمان او را اطاعت کنید وپس از من اختلاف نکنید که در این صورت هلاک می شوید ودینتان تباه می گردد ...». (۱)
علل سیاسی اجتماعی غیبت
شکی نیست که رهبری پیشوایان الهی به منظور هدایت مردم به سر منزل کمال مطلوب است واین امر درصورتی میّسر است که آن ها آمادگی بهره برداری از این هدایت الهی را داشته باشند. اگر چنین زمینه مساعدی در مردم وجود نداشته باشد ، حضور پیشوایان آسمانی در بین مردم ثمری نخواهد داشت.
متأسفانه فشارها وتضییقاتی که بهویژه از زمان امام جواد عليه‌السلام به بعد ، بر امامان وارد شد ومحدودیت های فوق العاده ای که برقرار گردید به طوری که فعالیت های امام دهم ویازدهم را به حدأقل رسانید نشان داد که زمینه مساعد جهت بهره مندی از هدایت ها وراهبری های امامان در جامعه (در حدّ نصاب لازم) وجود ندارد. از این رو حکمت الهی اقتضا کرد که پیشوای دوازدهم ، به تفصیلی که خواهیم گفت ، غیبت اختیار کند تا موقعی که آمادگی لازم در جامعه به وجود آید.
__________________
۱ ـ طوسی ، همان کتاب ، ص ۲۱۷ ور.ک : صدوق ، همان کتاب ، ص ۴۳۵ ؛ مجلسی ، همان کتاب ، ج ۵۱ ، ص ۳۴۶ ؛ شیخ سلیمان قندوزی ، همان کتاب ، ج ۳ ، ص ۱۲۳ ؛ (آیت الله) صافی ، لطف الله ، منتخب الأثر ، ص ۳۵۵.
