استمالت های بسیار کرد وگفت : لعنت بر پسر مرجانه باد! ا گر من صاحب] طرف مقابل [پدر تو بودمی نگذاشتمی که کار بدین مقام رسیدی وآن چه او از من بخواستی بدادمی وحاجت او را روا کردمی ولیکن قضا گذشت ، باید که چون به مدینه رسی هر کار وحاجتی که باشد بنویسی وامام را خلعت بداد وزنان را تشریف ها فرستاد ولیکن گویند که اهل بیت هیچ قبول نکردند». (۱)

یزید بیش از چهار سال پس از فاجعه عاشورا زنده نماند ، اما این ننگ ورسوایی را برای ابد برای خاندان بنی امیه به ارث گذاشت ، به طوری که هرکدام از خلفای اموی بعدی که اندکی عقل ودرایت داشتند ، از تکرار کارهای یزید پرهیز می کردند.چنان که «یعقوبی» ، مورخ نامدار اسلام ، می نویسد :

«عبدالملک بن مروان» (درزمان حکومت خود) به «حجاج» که از طرف وی حاکم حجاز بود ، نوشت : مرا به خون فرزندان ابوطالب آلوده نکن ، زیرا من دیدم که چون خاندان حرب (ابوسفیان) با آنان در افتادند ، برافتادند. (۲)

۲. احیای سنّت شهادت

پیامبر اسلام با آوردن آیینی نو که بر اساس ایمان به خدا استوار بود ، سنت شهادت را پی ریزی کرد وبه گواهی تاریخ ، عامل بسیاری از پیروزی های بزرگ مسلمانان ، استقبال آنان از شهادت در راه خدا به خاطر پیروزی حق بود ، اما پس از درگذشت پیامبر ، در اثر انحراف حکومت اسلامی از مسیر اصلی خود ، گسترش فتوحات وسرازیر شدن غنایم به مرکز خلافت وعوامل دیگر ، کم کم مسلمانان روحیه سلحشوری را از دست دادند وبه رفاه وآسایش خو گرفتند ،

__________________

۱ ـ عمادالدین طبری ، کامل بهائی ، ص ۳۰۲.

۲ ـ تاریخ یعقوبی ، ج ۳ ، ص ۴۹ (ضمن حوادث زمان حکومت عمر بن عبدالعزیز). این نامه را در صفحات گذشته نیز نقل کرده ایم.