مناظرات امام جواد عليه‌السلام
چنان که گفته شد ، از آن جا که امام جواد نخستین امامی بود که درخردسالی به منصب امامت رسید (۱) ، حضرت مناظرات وبحث وگفتوگوهایی داشته است که برخی از آن ها بسیار پر سر وصدا وهیجان انگیز وجالب بوده است. علت اصلی پیدایش این مناظرات این بود که از یک طرف ، امامت او به خاطر کمی سن ، برای بسیاری از شیعیان کاملاً ثابت نشده بود (گرچه بزرگان ودانایان شیعه بر اساس عقیده شیعه هیچ شک وتردیدی در این زمینه نداشتند) از این رو برای اطمینان خاطر وبه عنوان آزمایش ، سؤالات فراوانی از آن حضرت می کردند.
از طرف دیگر ، در آن مقطع زمانی ، قدرت «معتزله» افزایش یافته بود ومکتب اعتزال به مرحله رواج ورونق گام نهاده بود وحکومت وقت ، در آن زمان از آنان حمایت وپشتیبانی می کرد واز سلطه ونفوذ خود ودیگر امکانات مادی ومعنوی حکومتی ، برای استواری وتثبیت خط فکری آنان وضربه زدن به گروه های دیگر وتضعیف موقعیت ونفوذ آنان به هرشکلی بهره برداری می کرد. می دانیم که خط فکری اعتزال در اعتماد بر عقلِ محدود وخطاپذیر بشری افراط می نمود : معتزلیان دستورها ومطالب دینی را به عقل خود عرضه می کردند وآن چه را که عقلشان صریحاً تأیید می کرد می پذیرفتند وبقیه را رد وانکار می کردند وچون نیل به مقام امامت امّت در سنین خردسالی با عقل ظاهربین آنان قابل توجیه نبود ، سؤالات دشوار وپیچیده ای را مطرح می کردند تا به پندار خود ، آن حضرت را در میدان رقابت علمی شکست بدهند!
__________________
۱ ـ پس از آن حضرت ، فرزندش علی هادی عليه‌السلام نیز در همین سنین وبلکه کمتر از آن به امامت رسید وبعد از او امام مهدی عليه‌السلام نیز ، در حالی که بیش از پنج سال نداشت ، به این منصب نائل گردید.
