شخصیت هایی او باید زمام کار مسلمانان را به آنان بسپارد وخود از صحنه سیاست وزمام داری کنار برود وبا این ژست ها می خواست پایگاه مردمی پیدا کند ، وگرنه شخصی که به قول برخی از مورخان ، روزها روزه می گرفت وبا نان وسرکه ونمک افطار می کرد (۱) ، باید آن چنان هوس های نفسانی خویش را سرکوب کرده باشد که خلافت را به چیزی نخرد ، در صورتی که می بینیم او تا آخرین لحظه عمر وتا روزی که مانند برادر خود معتز کشته شد ، بر مسند خلافت تکیه زده بود. تاریخ از این زمام داران زیاد دیده وبسیار بعید است که این نوع کارها انگیزه الهی داشته باشد. روشن ترین گواه بر دنیاطلبی وطغیان گری مهتدی این است که وی امام عسکری را به زندان فرستاد ودر دوران حکومت او تا شبی که کشته شد ، امام در زندان به سر می برد وحتی تصمیم داشت امام را به قتل برساند. (۲)
۳. معتمد
سومین خلیفه معاصر امام عسکری عليه‌السلام معتمد عباسی است. چهار سال از دوران امامت حضرت عسکری عليه‌السلام در دوران حکومت او سپری شده است.
معتمد درسال ۲۲۹ متولد شد ودر سال ۲۵۶ بهوسیله ترکان به خلافت رسید ودر سال ۲۷۹ درگذشت.
اگر مورخان درباره مهتدی (پسر عموی معتمد) (۳) مطالبی تمجیدآمیز نوشته وتا حدی او را ستوده اند ، در مقابل ، در بیان فساد اخلاق معتمد داد سخن داده اند واتفاق نظر دارند که او شیفته عیاشی وخوشگذرانی بود وآن چه برای او مطرح نبود ، کار وگرفتاری های مردم بود. از این جهت مردم نیز از او روی گردان بودند و
__________________
۱ ـ ابن اثیر ، همان کتاب ، ص ۲۳۴ ؛ ابن طقطقی ، همان کتاب ، ص ۲۴۶ ؛ دکتر ابراهیم حسن ، همان کتاب ، ص ۳۷۷.
۲ ـ مجلسی ، بحار الأنوار ، ج ۵۰ ، ص ۳۱۳ ؛ مسعودی ، اثبات الوصیه ، ص ۲۴۵.
۳ ـ مهتدی فرزند «واثق بن معتصم» و «معتمد» فرزند «متوکل بن معتصم» بود.
