حضرت در مرو بماند؟ اگر حقیقتاً حضرت ولیعهد بود ، چه مانعی داشت که در مرو باشد واین قسمت از کشور را تحت نظر داشته باشد؟
این ها سؤالاتی است که شاید ابتداءاً سهل وساده به نظر برسد ، ولی دقت در آن ها می تواند به خوبی روشن سازد که مأمون در این اقدام مخلص وراستگو نبود ، بلکه موجبات دیگری در میان بود که او را بدین کار وامی داشت. (۱)
دلائل امام برای پذیرفتن ولیعهدی
هنگامی امام رضا عليه‌السلام ولیعهدی مأمون را پذیرفت که دید اگر امتناع ورزد ، نه تنها جان خویش را به رایگان از دست می دهد ، بلکه علویان ودوستداران حضرت نیز همگی در معرض خطر واقع می شوند.
بر امام لازم بود که جان خویشتن وشیعیان وهواخواهان را از گزندها برهاند ، زیرا امت اسلامی به وجود آنان وآگاهی بخشیدنشان نیاز بسیار داشت. اینان بایستی باقی می ماندند تا برای مردم چراغ راه ورهبر ومقتدا در حل مشکلات وهجوم شبهه ها باشند.
آری ، مردم به وجود امام ودست پروردگان وی نیاز بسیار داشتند ، چه ؛ در آن زمان موج فکری وفرهنگی بیگانه ای بر همه جا چیره شده ودر قالب بحث های فلسفی وتردید نسبت به مبادی خداشناسی ، ارمغان کفر والحاد می آورد ، از این رو بر امام لازم بود که برجای بماند ومسئولیت خویش را در نجات امت به انجام برساند ودیدیم که امام نیز با وجود کوتاه بودن دوران زندگیش پس از ولیعهدی چگونه عملاً وارد این کارزار شد.
حال اگر او با رد قاطع وهمیشگی ولیعهدی ، هم خود وهم پیروانش را به دست نابودی می سپرد ، این فداکاری معلوم نیست همچون شهادت حیاتبخش وگره گشای سید شهیدان ، گرهی از کار بسته امت می گشود.
__________________
۱ ـ محقق ، همان کتاب ، ص ۱۳۸ ۱۴۱.
