باشد ، وآن گاه که در بوته امتحان قرار گرفتند ، دینداران کم خواهند بود.» (۱)
قیام آگاهانه
بر اساس تفسیری که امروز مادی ها در مورد قیام های اجتماعی می کنند ، انفجار یک جامعه مانند انفجار یک دیگ بخار به هنگام بسته شدن دریچه های اطمینان آن است که در این صورت ، چه انسان بخواهد وچه نخواهد ، به علت تراکم بخار ، انفجار خود به خود رخ می دهد ، زیرا هنگامی که فشارها وتضادهای طبقاتی افزایش یافت ، ظرفیت تحمّل جامعه در برابر فشار وستم لبریز می گردد وقهراً انفجار به صورت یک پدیده طبیعی انجام می گیرد. به تعبیر دیگر : قیام انفجاری در مقیاس کوچک مانند انفجار عقده یک فرد خشمگین وپر عقده است که هنگام لبریز شدن کاسه صبرش بی اختیار آن چه را در دل دارد ، بیرون می ریزد گرچه بعداً پشیمان می گردد.
با توجه به نمونه هایی از سخنرانی ها ونامه های امام حسین عليه‌السلام که یادآوری کردیم ، به خوبی روشن می شود که قیام این پیشوای بزرگ از این مقوله نبوده است ، بلکه یک قیام آگاهانه وبر اساس احساس وظیفه وبا توجه به تمام خطرات بوده است. امام حسین عليه‌السلام نه تنها خود ، آگاهانه از شهادت استقبال کرد ، بلکه می خواست یارانش نیز شهادت را آگاهانه انتخاب کنند ، به همین جهت شب عاشورا آنان را آزاد گذاشت که اگر خواستند ، بروند واعلام کرد که هرکس تا فردا با او بماند ، کشته خواهد شد. آنان نیز با توجه به همه این ها ماندن وشهادت را پذیرفتند.
__________________
۱ ـ حسن بن علی بن شعبه ، تحف العقول ، ص ۲۴۵ ؛ ابومخنف ، همان کتاب ، ص ۸۶ ؛ طبری ، همان کتاب ، ص ۲۲۹ ؛ نجمی ، همان کتاب ، ص ۱۸۰. این خطبه را ابن عساکر درتاریخ دمشق (تحقیق : شیخ محمد باقر محمودی ، ۲۱۴) وسید بن طاووس در اللهوف ، ص ۳۳ ومجلسی در بحارالأنوار ، ج ۴۴ ، ص ۱۹۲ با اندکی تفاوت نقل کرده اند وطبق نقل ابن عساکر ومجلسی ، امام این خطبه را در کربلا وپس از رویارویی با سپاه عمربن سعد ایراد کرده است. آن چه ما نقل کردیم طبق روایت حسن بن علی بن شعبه است.
