الف. پنهان داشتن نام ومکان امام
گرچه امکان رؤیت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجهدر دوران غیبت صغری برای نوّاب خاص وبرخی از شیعیان وجود داشت وگه گاه دیدارهایی صورت می گرفت (۱) امّا به دلیل مشکلات سیاسی ، هر یک از نواب اربعه ، در زمان خود موظف بودند از بردن نام حضرت وافشای محل او در سطح عمومی ، خودداری کنند ، زیرا در غیر این صورت ، جان امام از سوی حکومت وقت به خطر می افتاد. این سیاست استتار وپنهان کاری ، دقیقاً بر اساس دستور وراهنمایی خود امام صورت می گرفت. چنان که روزی ابتداءاً وبدون این که سؤالی از حضرت در این باره شده باشد ، توقیعی به این مضمون خطاب به محمد بن عثمان (سفیر دوم) صادر شد :
کسانی که از اسم من می پرسند ، باید بدانند اگر سکوت کنند بهشت واگر حرفی بزنند جهنم] در انتظار آنان [است. چه ؛ اینان اگر بر اسم واقف شوند ، آن را فاش می سازند واگر از مکان آگاه شوند ، آن را نشان می دهند. (۲)
همچنین روزی عبدالله بن جعفر حمیری واحمد بن اسحاق اشعری ، که هر دو از بزرگان اصحاب امامان واز شیعیان برجسته وصمیمی بودند ، در دیداری که با عثمان بن سعید (سفیر اوّل) داشتند ، از وی پرسیدند : آیا جانشین امام عسکری عليه‌السلام را دیده است؟ وی پاسخ مثبت داد. از نام آن حضرت پرسش کردند ، وی از گفتن آن خودداری کرد وگفت :
بر شما حرام است که در این باره پرسش کنید ومن این سخن را از پیش خود نمی گویم چه ؛ اختیاری ندارم که حلالی را حرام یا حرامی را حلال کنم بلکه این ، به دستور خود اوست ، زیرا حکومت] عباسی [بر این باور است که امام عسکری عليه‌السلام وفات یافته وفرزندی از خود باقی نگذاشته است وبه همین دلیل
__________________
۱ ـ همان ، ص ۲۲۲ و ۲۴۶ ؛ صدوق ، کمال الدین ، ص ۴۴.
۲ ـ طوسی ، همان کتاب ، ص ۲۲۲.
