من پیش آمد که از آن وحشت کردم ، نامه ای به امام نوشتم وپرسیدم که : این همان خطر است؟ امام در پاسخ نوشت : خطری که گفتیم از این بدتر خواهد بود. طولی نکشید به خاطر «جعفر بن محمود» تحت تعقیب قرار گرفتم واز طرف حکومت برای دستگیر کننده من صدهزار درهم جایزه اعلام گردید! (۱)

۷. آماده سازی شیعیان برای دوران غیبت

از آن جا که غائب شدن امام ورهبر هر جمعیتی ، یک حادثه غیرطبیعی ونامأنوس است وباور کردن آن ونیز تحمل مشکلات ناشی از آن برای نوع مردم دشوار می باشد ، پیامبر اسلام وامامان پیشین به تدریج مردم را با این موضوع آشنا ساخته وافکار را برای پذیرش آن آماده می کردند.

این تلاش در عصر امام هادی وامام عسکری عليهما‌السلام که زمان غیبت نزدیک می شد ، به صورت محسوس تری به چشم می خورد. چنان که در زندگانی امام هادی دیدیم ، آن حضرت اقدامات خود را نوعاً توسط نمایندگان انجام می داد وکمتر شخصاً با افراد تماس می گرفت.

این معنا در زمان امام عسکری عليه‌السلام جلوه بیش تری یافت ، زیرا امام از یک طرف ، با وجود تأکید بر تولد حضرت مهدی عليه‌السلام او را تنها به شیعیان خاصّ وبسیار نزدیک نشان می داد واز طرف دیگر تماس مستقیم شیعیان با خود آن حضرت روز به روز محدودتر وکمتر می شد ، به طوری که حتی در خود شهر سامرّاء به مراجعات ومسائل شیعیان از طریق نامه یا توسط نمایندگان خویش پاسخ می داد وبدین ترتیب آنان را برای تحمل اوضاع وشرائط وتکالیف عصر غیبت وارتباط غیرمستقیم با امام آماده می ساخت وچنان که خواهیم دید ، این همان روشی است که بعداً امام دوازدهم در زمان غیبت صُغری در پیش گرفت وشیعیان را به تدریج برای دوران غیبت کبری آماده ساخت.

__________________

۱ ـ علی بن عیسی اربلی ، کشف الغمّه ، ج ۳ ، ص ۲۰۷ ؛ مجلسی ، بحار الأنوار ، ج ۵۰ ، ص ۲۹۷.

۷۵۸۱