ب. قیام مُختار
در سال شصت وشش هجری «مختار بن ابی عُبید ثقفی» در عراق قیام کرد تا انتقام خون حسین عليه‌السلام را از قاتلان آن حضرت بگیرد.
مختار پس از ورود «مسلم بن عقیل» به کوفه ، با او همکاری می کرد ، ولی هم زمان با گرفتاری وشهادت مسلم ، توسط عُبیدالله بن زیاد دستگیر وزندانی شد. او پس از حادثه عاشورا با وساطت «عبدالله بن عمر» (شوهر خواهرش) نزد یزید ، از زندان آزاد گردید وچون در آن ایام «عبدالله بن زبیر» در مکه قیام کرده خود را خلیفه مسلمانان معرفی می کرد ، مختار رهسپار مکه شد وبه همکاری با عبدالله بن زبیر پرداخت.
در سال شصت وچهار هجری ، پنج ماه پس از مرگ یزید ، مختار چون آمادگی مردم عراق را جهت قیام وانقلاب برضد بنی امیه وبی میلی آن ها را نسبت به حکومت عبدالله بن زبیر شنید ، رهسپار کوفه گردید وفعالیت خود را آغاز کرد. (۱)
راز ناکامی عبدالله بن زبیر در عراق
برای آن که بدانیم چرا مردم عراق ابتداءاً به ابن زبیر پیوستند وسپس دعوت مختار را پذیرفته وبرضد او قیام کردند ، باید توجه داشته باشیم که جامعه آن روز عراق خواستار دو چیز بود :
۱. اصلاحات اجتماعی وحمایت از موالی (مسلمانان غیر عرب که در حکومت بنی امیه مورد ستم واقع شده بودند) ؛
۲. گرفتن انتقام خون بنی هاشم از امویان.
__________________
۱ ـ ابوالعباس المبرّد ، الکامل فی اللغه والأدب ، ج ۲ ، ص ۱۱۲ ۱۱۶ ؛ اخطب خوارزمی ، مقتل الحسین ، تحقیق وتعلیق شیخ محمد سماوی ، ج ۲ ، ص ۲۰۲ به بعد. در آن ایام توابین نیز در کوفه سرگرم آمادگی وجمع آوری نیرو بودند ، ولی مختار می گفت : سلیمان آگاهی لازم را در مسائل جنگی ونظامی ندارد وبه زودی شکست خواهد خورد.
