شاگردی زهری در محضر امام سجاد عليه‌السلام
مرام ومذهب زهری در میان دانشمندان ما به شدت مورد اختلاف است. برخی ، او را شیعه ودوست دار وپیرو امام سجاد عليه‌السلام معرفی نموده قرائنی بر این معنا بیان کرده اند ، اما برخی دیگر ، او را از دشمنان خاندان امامت واز طرفداران بنی امیه شمرده مورد انتقاد قرار داده اند.
مؤلف «روضات الجنات» بین دو نظریه بدین گونه جمع کرده است که ، «او ابتداءاً از طرفداران ومزدوران بنی امیه بوده است ، ولی در پرتو علم وآگاهی خویش ، در اواخر عمر ، راه حق را تشخیص داده با بنی امیه قطع رابطه کرده به جرگه پیروان وشاگردان مکتب امام سجاد عليه‌السلام پیوسته است». (۱)
ولی ، برعکس نظر او ، اسناد وشواهد تاریخی فراوانی وجود دارد که گواهی می دهد او در آغاز کار ودوران جوانی ، که در مدینه بوده ، با حضرت سجاد عليه‌السلام ارتباط داشته واز مکتب آن حضرت بهره می برده است ، ولی بعدها به دربار بنی امیه جذب شده درخدمت آنان قرار گرفته است واین که گاهی امویان به طعنه به او می گفتند : «پیامبر تو (علی بن الحسین) چه می کند»؟! (۲) گویا مربوط به همین دوران بوده است. ذیلاً زندگی او را مورد بررسی قرار داده شواهد پیوند او با دربار بنی امیه را از نظر خوانندگان می گذرانیم :
زهری در دربار بنی امیه
«ابن ابی الحدید» او را یکی از مخالفان علی عليه‌السلام می شمارد ومی نویسد : روزی علی بن الحسین شنید که «زهری» و «عُروه بن زبیر» در مسجد پیامبر نشسته نسبت به علی عليه‌السلام بدگویی می کنند. علی بن الحسین به مسجد رفت وبالای سر
__________________
۱ ـ میرزا محمد باقر موسوی خوانساری اصفهانی ، روضات الجنات فی احوال العلماء والسادات ، ج ۷ ، ص ۲۴۵. درباره نظریه طرفین رجوع شود به : حاج شیخ عباس قمی ، سفینه البحار ، ج ۱ ، ص ۵۷۳ (ماده زهر) ؛ شیخ محمد تقی تستری ، قاموس الرجال ، ج ۸ ، ص ۳۸۷ ؛ شیخ طوسی ، رجال ، تحقیق وتعلیق : سید محمد صادق آل بحرالعلوم ، ص ۱۰۱.
۲ ـ ابن شهرآشوب ، همان مأخذ ، ج ۴ ، ص ۱۵۹.
