۵۴. در طلب رفع اندوه ها. (۱)

ابعاد سیاسی صحیفه سجادیه

چنان که اشاره کردیم ، صحیفه سجادیه تنها شامل راز ونیاز ومناجات وعرض حاجت در پیشگاه خدا نیست ، بلکه ابعاد سیاسی واجتماعی وفرهنگی وعقیدتی نیز دارد. امام سجاد در ضمن دعاهای خود در چندین مورد ، مباحث سیاسی بهویژه مسئله «امامت» ورهبری جامعه اسلامی را مطرح کرده است که ذیلاً نمونه هایی از آن ها را می آوریم :

۱. امام در دعای بیستم (دعای مکارم الأخلاق) چنین می گوید :

«خدا یا بر محمد وخاندانش درود فرست ومرا برآن که برمن ستم کند ، دستی (نیرویی) ، وبر آن که با من ستیزه جوید زبانی (برهانی) ، وبر کسی که با من دشمنی وعناد ورزد پیروزی عطا کن ، ودر برابر آن کس که نسبت به من ، به حیله گری وبداندیشی بپردازد ، راه وتدبیر ، ودر برابر آن که بر من فشار وآزار رساند ، نیرو ده ودر برابر عیبجویانی که برمن عیب جویی ودشنام گویی کنند ، قدرت تکذیب ، ودر برابر خطر تهدید دشمنان ، به من امنیت عنایت فرما ...».

آیا چه کسانی جز کارگزاران عبدالملک نظیر «هشام بن اسماعیل مخزومی» (حاکم مدینه) بودند که امام مورد ستم ، ستیزه جویی ، عناد ، بداندیشی ، فشار ، آزار

__________________

۱ ـ متوکل بن هارون راوی صحیفه می گوید : «این دعاها ۷۵ باب بود که یازده باب آن را فراموش کرده وشصت وچند باب آن را حفظ نمودم». مرحوم سید علیخان مدنی پس از نقل بیان متوکل ، احتمال می دهد که چند باب دیگر نیز توسط راویان بعدی حذف یا فراموش شده وعملاً به ۵۴ باب تقلیل یافته است (ریاض السالکین ، مقدمه ، ص ۲۹). در هرحال علاوه بر صحیفه مشهور ورایج که «صحیفه کامله» نامیده می شود ، از طرف دانشمندان اسلامی پنج صحیفه دیگر نیز شامل مجموعه هایی دیگر از دعاهای امام سجاد عليه‌السلام گردآوری شده وبه نام های : الصحیفه الثانیه ، الصحیفه الثالثه و ...چاپ شده است (شیخ آغا بزرگ تهرانی ، همان مأخذ ، ج ۱۵ ، ص ۱۹ ۲۱).