۱. عبدالله بن محمد ، مشهور به سفاح (۱۳۲ - ۱۳۷).
۲. ابوجعفر ، مشهور به منصور دوانیقی (۱۳۷ - ۱۵۸).
عظمت علمی امام صادق عليه‌السلام
در باب عظمت علمی امام صادق عليه‌السلام شواهد فراوانی وجود دارد واین معنا مورد قبول دانشمندان تشیع وتسنن است. فقها ودانشمندان بزرگ در برابر عظمت علمی آن حضرت سر تعظیم فرود می آوردند وبرتری علمی او را می ستودند.
«ابو حنیفه» ، پیشوای مشهور فرقه حنفی ، می گفت : من دانشمندتر از جعفر بن محمد ندیده ام. (۱) همچنین می گفت : «زمانی که «منصور» (دوانیقی) ، «جعفر بن محمد» را احضار کرده بود ، مرا خواست وگفت : مردم شیفته جعفر بن محمد شده اند ، برای محکوم ساختن او یک سری مسائل مشکل را در نظر بگیر. من چهل مسئله مشکل آماده کردم. روزی منصور که در «حیره» بود ، مرا احضار کرد. وقتی وارد مجلس وی شدم ، دیدم جعفر بن محمد در سمت راست او نشسته است. وقتی چشمم به او افتاد ، آن چنان تحت تأثیر اُبُّهت وعظمت او قرار گرفتم که چنین حالی از دیدن منصور به من دست نداد. سلام کردم وبا اشاره منصور نشستم. منصور رو به وی کرد وگفت : این ابوحنیفه است. او پاسخ داد : بلی او را می شناسم. سپس منصور رو به من کرده گفت : ای ابوحنیفه! مسائل خود را با ابوعبدالله (جعفر بن محمد) در میان بگذار. در این هنگام شروع به طرح مسائل کردم. هر مسئله ای می پرسیدم ، پاسخ می داد : عقیده شما در این باره چنین وعقیده اهل مدینه چنان وعقیده ما چنین است. در برخی از مسائل با نظر ما موافق ، ودر برخی دیگر با اهل مدینه موافق وگاهی ، با هر دو مخالف بود. بدین ترتیب چهل مسئله را مطرح کردم وهمه را پاسخ گفت». ابوحنیفه به این جا که رسید با اشاره به امام صادق عليه‌السلام گفت : دانشمندترین مردم ، آگاه ترین آن ها
__________________
۱ ـ ذهبی ، شمس الدین محمد ، تذکره الحفاظ ، ج ۱ ، ص ۱۶۶.
