محدثان وعلمای دینی را به دربار خود جذب کرده وآنان را وادار سازند تا زمینه ذهنی وفکری پذیرش حکومت شان را در جامعه آماده سازند. (*) عصر امام هفتم نیز از این قاعده مستثنی نبود ودربار عباسی گروهی از علما وفقها وقضات را جذب کرده بود تا در توجیه کارهای خود از وجهه دینی آنان استفاده کند. وجود این افراد در دستگاه خلافت ، مشروعیت آنان را از نظر عوام تضمین می کرد وبه طور طبیعی عاملی در مقبولیت حکومت بود به همین جهت چنین افرادی در دستگاه خلافت از محبوبیت فراوانی نیز برخوردار بودند.

به این جهت امام هفتم با بیان احادیثی از پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله واجداد طاهرینش درباره مذمّت این گونه خودفروختگان به دنیا ، با آنان مبارزه می کرد وبه مسلمانان هشدار می داد که در امور دینی به آنان مراجعه نکنند واین ؛ از جلوه های مبارزه منفی امام هفتم با حکومت هارون به شمار می رود که به عنوان نمونه به نقل یک حدیث بسنده می کنیم :

امام هفتم به نقل از پدرانش فرمود : رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود : فقیهان تا آن گاه که داخل در دنیاپرستی نشده اند (در تعلق خاطر ودلبستگی به دنیا غوطه ور نشده اند) امانت داران انبیا وفرستادگان الهی محسوب می شوند. عرض کردند یا رسول الله چه علامت ونشانه ای نشانگر ورود آنان به دنیاپرستی است؟ فرمود : پیروی از سلاطین وحکام. هنگامی که چنین کنند ، نسبت به دین وآیین خود از آن ها برحذر باشید واز آنان بهراسید. (**)

۴. آرمان تشکیل حکومت اسلامی

مهم ترین دل مشغولی هارون ، حفظ حکومت وقدرت خویش از خطرهایی

__________________

* ـ (آیت الله) خامنه ای ، سید علی ، پژوهشی در زندگی امام سجاد عليه‌السلام ، ص ۵۶.

** ـ عن موسی بن جعفر عليه‌السلام عن آبائه عليهم‌السلام قال : قال رسول الله صلى‌الله‌عليه‌وآله : الفقهاء أُمناء الرسل ما لم یدخلوا فی الدنیا. قیل یا رسول الله ما دخولهم فی الدنیا؟ قال : اتّباع السلطان ، فإذا فعلوا ذلک فاحذروهم علی أدیانکم. (راوندی ، فضل الله ، «النوادر» ، تحقیق احمد صادقی اردستانی ، ص ۸۷ ؛ مجلسی ، بحارالأنوار ، ج ۲ ، ص ۳۶).

۷۵۸۱