آگاهی دینی در دیگر شهرها ومناطق ، وشناخت توده مردم مسلمان در مورد سایر برنامه های اسلام تا چه حد بوده است؟!

۲. «انس بن مالک» ، صحابی مشهور ، می گفت : چیزی از آن چه در زمان رسول خدا جاری بود ، سراغ ندارم. گفتند : پس نماز چیست؟ گفت : پس آن چه بر سر نماز آوردید ، چه بود؟! (۱)

۳. در سال ۸۷ در زمان خلافت ولید بن عبدالملک «عمر بن عبدالعزیز» که امیر مدینه بود ، به عنوان امیرالحاج به حج رفت ولی وقوف در روز عید قربان را غلط انجام داد! (۲)

۴. «محمد بن مسلم بن شهاب زُهْری» می گوید : در دمشق نزد «انس بن مالک» رفتیم ، دیدیم تنها نشسته گریه می کند ، وقتی که از علت گریه اش پرسیدیم ، پاسخ داد : از مجموع آن چه از اسلام فرا گرفتم ، جز این نماز را سراغ ندارم که مانده باشد وآن هم ضایع شده است.

۵. اندکی پس از زمان انس ، «حسن بصری» می گفت : اگر رسول خدا به میان شما برگردد ، از میان همه آن چه به شما تعلیم کرده ، جز «قبله» شما چیز دیگری را نخواهد شناخت!! (۳)

۶. ام درداء می گوید : روزی ابودرداء وارد (منزل) شد در حالی که خشمگین بود ، گفتم : چرا خشمگین شده ای؟ گفت : به خدا سوگند چیزی از دین محمد در میان این مردم سراغ ندارم جز این که همه نماز می خوانند. (۴)

۳. تبیین معارف اسلامی ضمن دعا ومناجات

یکی دیگر از شیوه های تبلیغی ومبارزاتی امام سجاد عليه‌السلام تبیین معارف اسلام

__________________

۱ ـ مرتضی الحسینی العاملی ، همان مأخذ ؛ امین ، احمد ، ضحی الإسلام ، ج ۱ ، ص ۳۶۵ (به نقل از بخاری وترمذی ، باب الإعتصام بالسنه).

۲ ـ سیوطی ، جلال الدین ، تاریخ الخُلفاء ، تحقیق : محمد محیی الدین عبدالحمید ، ص ۲۲۴.

۳ ـ ابن عبدالبرّ النمری القرطبی ، یوسف ، جامع بیان العلم وفضله ، ج ۲ ، ص ۲۰۰.

۴ ـ شاطبی ، إبراهیم الاعتصام ، ج ۱ ، ص ۲۶. شاطبی نمونه های مشابه متعددی آورده است.

۷۵۸۱