هنگامی که غالب یاران پیامبر پا به فرار نهادند ، فشار دسته های مختلف دشمن به سوی پیامبر بالا گرفت. دسته ای از قبیله «بنی کنانه» وگروهی از قبیله «بنی عبد مناة» که در میان آنان چهار جنگجوی نامور به چشم می خورد ، به سوی پیامبر یورش بردند. پیامبر به علی عليه‌السلام فرمود : حمله این ها را دفع کن. علی عليه‌السلام که پیاده می جنگید ، به آن گروه که پنجاه نفر بودند ، حمله کرده وآنان را متفرق ساخت. آنان چندبار مجدداً گرد هم جمع شده وحمله کردند ، باز هم علی عليه‌السلام حمله آنان را دفع کرد. در این حملات ، چهار نفر قهرمان مزبور وده نفر دیگر که نامشان در تاریخ مشخص نشده است ، به دست علی عليه‌السلام کشته شدند.

«جبرئیل» به رسول خدا گفت : راستی که علی عليه‌السلام مواسات می کند ، فرشتگان از مواسات این جوان به شگفت در آمده اند. پیامبر فرمود : چرا چنین نباشد ، او از من است ومن از او هستم. جبرئیل گفت : من هم از شما هستم. آن روز صدایی از آسمان شنیده شد که مکرر می گفت : «لاسَیْفَ اِلاّ ذُوالْفقار ولا فَتی اِلاّ عَلیّ».

ولی گوینده دیده نمی شد. از پیامبر سؤال کردند که گوینده کیست؟ فرمود جبرئیل است. (۱)

ج. در جنگ احزاب (خندق)

جنگ احزاب ، چنان که از نامش پیداست ، نبردی بود که در آن تمام قبائل وگروه های مختلف دشمنان اسلام برای کوبیدن «اسلام جوان» متحد شده بودند. بعضی از مورخان ، نفرات سپاه «کفر» را در این جنگ بیش از ده هزار نفر نوشته اند ، درحالی که تعداد مسلمانان از سه هزار نفر تجاوز نمی کرد.

سران قریش که فرماندهی این سپاه را به عهده داشتند ، با توجه به نفرات و

__________________

۱ ـ ابن ابی الحدید ، شرح نهج البلاغه ، تحقیق : محمد ابوالفضل ابراهیم ، ج ۱۴ ، ص ۲۵۰۲۵۱. خوارزمی نیز در کتاب «المناقب» صفحه ۲۲۳ روایت می کند که علی عليه‌السلام در جریان شورا ، به این مواسات که ندای آسمانی را در پی داشت ، بر اعضای شورا احتجاج کرد.

۷۵۸۱