خاندان پیامبر در فرصت مناسب بود ، آغاز گشت. این فرصت ، طبق برآورد عادی ، چندان دور از دسترس نبود ، وبا پایان یافتن زندگی شرارت آمیز معاویه ، امید آن وجود داشت.

۴. وبالاخره چهارمین دوره ، تعقیب وادامه همین روش دربرنامه هایی دراز مدت بود. این دوره در طول نزدیک به دو قرن وبا پیروزی ها وشکست هایی در مراحل گوناگون ، همراه با پیروزی قاطع در زمینه کار ایدئولوژیک وآمیخته با صدها تاکتیک مناسب ومزین با هزاران جلوه از اخلاص وفداکاری ، تعقیب گردید. (۱)

درگذشت پیامبر ومسئله رهبری

علی عليه‌السلام پس از پیامبر اسلام شایسته ترین فرد عالی برای اداره امور جامعه اسلامی بود ودر حوزه اسلام بجز پیامبر اسلام ، هیچ کس از نظر فضیلت ، تقوا ، بینش فقهی ، قضائی ، جهاد وکوشش در راه خدا وسایر صفات عالی انسانی ، به پایه علی عليه‌السلام نمی رسید. به دلیل همین شایستگی ها ، آن حضرت بارها به دستور خدا وتوسط پیامبر اسلام به عنوان رهبر آینده مسلمانان معرفی شده بود که از همه آن ها مهم تر جریان «غدیر» است. از این نظر انتظار می رفت که پس از درگذشت پیامبر ، بلافاصله علی عليه‌السلام زمام امور را در دست گیرد ورهبری مسلمین را ادامه دهد. اما عملاً چنین نشد ومسیر خلافت اسلامی پس از پیامبر منحرف گردید وعلی عليه‌السلام از صحنه سیاسی ومرکز تصمیم گیری در اداره امور جامعه اسلامی بدور ماند.

دوراهی سرنوشت ساز

علی عليه‌السلام این انحراف را تحمل نکرد وسکوت در برابر آن را ناروا شمرد وبارها با استدلال ها واحتجاج های متین خود ، خلیفه وهواداران او را مورد انتقاد و

__________________

۱ ـ (آیت الله) خامنه ای ، سیدعلی ، پیشوای صادق ، ص ۲۱.

۷۵۸۱