امام فرمود : تو از کدام دسته هستی؟
گفت : من از دسته احتیاط کار هستم.
امام فرمود : تو که اهل پرهیزگاری واحتیاط بودی ، پس چرا در فلان شب احتیاط نکردی وآن عمل خیانت آمیز را انجام دادی؟! (۱)
چنان که ملاحظه می شود ، در این قضیه ، فرستاده امام ، اهل کوفه ومنطقه مأموریت ، خراسان بوده در حالی که امام در مدینه اقامت داشته است ، واین ؛ وسعت حوزه فعالیت سیاسی امام را نشان می دهد.
عوامل سقوط سلسله امویان
از آن جا که انقراض سلسله امویان در زمان حضرت صادق عليه‌السلام صورت گرفته ، به این مناسبت عوامل شکست وسقوط آن ها را در این جا به اختصار مورد بررسی قرار می دهیم :
خلفای اموی یک سلسله بدعت ها وانحراف هائی را در حکومت وکشورداری به وجود آورده بودند که مجموع آن ها دست به دست هم داده ، خشم ونفرت مردم را برانگیخت ومنجر به قیام مسلمانان وموجب انقراض آنان گردید. عوامل خشم ونفرت مردم را می توان چنین خلاصه کرد :
۱. نظام حکومت اسلامی از زمان معاویه به بعد ، به رژیم استبدادی موروثی فردی مبدل گشت.
۲. درآمد دولت که می بایست به مصرف کارهای عمومی برسد ونیز غنیمت های جنگی وفیئ که از آنِ مجاهدان بود ، خاص حکومت شد وآنان این مال ها را صرف تجمل وخوش گذرانی خود کردند.
۳. دستگیری ، زندانی کردن ، شکنجه ، کشتار ، وگاه قتل عام متداول شد.
۴. تا پیش از آغاز حکومت امویان ، گرچه فقه شیعه مورد توجه نبود وائمه شیعه که عالم به همه احکام اسلام بودند ، مرجع فقهی شناخته نمی شدند ، اما
__________________
۱ ـ مجلسی ، بحارالأنوار ، ج ۴۷ ، ص ۷۲.
