از این لحظه ، وضع جنگ به کلی عوض شد ، آرایش جنگی مسلمانان بهم خورد ، صفوف آنان از هم پاشید ، ارتباط فرماندهی با افراد قطع گردید ومسلمانان شکست خوردند وحدود هفتاد نفر از مجاهدان اسلام ، از جمله «حمزه بن عبدالمطلب» و «مُصْعَب بن عُمیر» یکی از پرچمداران ارتش اسلام ، به شهادت رسیدند.
از طرف دیگر ، چون شایعه کشته شدن پیامبر اسلام در میدان جنگ توسط دشمن پخش گردید ، روحیه بسیاری از مسلمانان متزلزل شد ودر اثر فشار نظامی جدید سپاه شرک ، اکثریت قریب به اتفاق مسلمانان عقب نشینی کرده وپراکنده شدند ، ودر میدان جنگ جز افرادی انگشت شمار در کنار پیامبر نماندند ولحظات بحرانی وسرنوشت ساز در تاریخ اسلام فرا رسید. در این جا بود که نقش بزرگ علی عليه‌السلام نمایان گردید ، زیرا علی عليه‌السلام با شجاعت ورشادتی بی نظیر در کنار پیامبر شمشیر می زد واز وجود مقدس پیشوای عظیم الشأن اسلام در برابر یورش های مکرر فوج های متعدد مشرکان ، حراست می کرد.
«ابن اثیر» در تاریخ خود می نویسد :
پیامبراسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله گروهی از مشرکین را مشاهده کرد که عازم حمله بودند ، به علی دستور داد به آنان حمله کند ، علی عليه‌السلام به فرمان پیامبر به آنان حمله کرد وبا کشتن چندین تن موجبات متفرق شدن آنان را فراهم ساخت. پیامبر سپس گروه دیگری را مشاهده کرد وبه علی عليه‌السلام دستور حمله داد وعلی آنان را کشت ومتفرق ساخت. در این هنگام فرشته وحی به پیامبر عرض کرد : این ، نهایت فداکاری است که علی عليه‌السلام از خود نشان می دهد. رسول خدا فرمود : او از من است ومن از او هستم. در این هنگام صدایی از آسمان شنیدند که می گفت : «لاسَیْفَ اِلاّ ذُوالْفِقار ، وَلا فَتی اِلاّ عَلیّ». (۱)
«ابن ابی الحدید» نیز می نویسد :
__________________
۱ ـ الکامل فی التاریخ ، ج ۲ ، ص ۱۵۴.
