کراراً تأکید کرده اند. پیامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله می فرماید : «رحم الله مَن حفظ لسانه وعرف زمانه واستقامت طریقته» (۱) ; خداوند رحمت کند کسی را که زبان خود را حفظ کند وزمان خود را بشناسد واز روش مستقیم برخوردار باشد.
امام صادق عليه‌السلام ضمن سخنان بلندی فرمود : «... والعالم بزمانه لاتهجم علیه اللوابس» (۲) ; کسی که از زمان خود آگاه است ، از طرف شبهات واشکالات ، مورد حمله واقع نمی شود.
در این صورت ، چگونه خود در برخورد با حوادث عصر خویش از این اصل حیاتی غفلت داشته اند؟!
کتاب حاضر ، که نتیجه سال ها تحقیقات نویسنده ای توانا وبردبار ودر عین حال عمیق وموشکاف است ، سیره پیشوایان پاک تشیّع عليهم‌السلام را بر اساس ملاحظات اساسی فوق ، مورد بررسی وتجزیه وتحلیل قرار داده است. طرح کلی این کتاب ، براساس تقسیم بندی دوران امامت ائمه عليهم‌السلام پس از رحلت پیامبر اسلام تا وفات امام عسکری عليه‌السلام (۲۶۰ ه) ، بر چهار دوره استوار شده است :
۱. دوره مماشات وتسالم مصلحتی امام ، با حکومت وقت. این دوره ، فاصله زمانی بیست وپنج سال میان رحلت پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله تا آغاز خلافت امیرمؤمنان عليه‌السلام را شامل می شود.
۲. دوره به قدرت رسیدن امام. این دوره ، چهار سال ونه ماه خلافت امیرمؤمنان عليه‌السلام وچند ماه خلافت امام حسن عليه‌السلام را در بر می گیرد.
۳. دوره تلاش سازنده کوتاه مدت برای محو حکومت جور وتشکیل نظام عادلانه اسلامی. این دوره شامل بیست سال بین صلح امام حسن عليه‌السلام (در سال ۴۱) وشهادت امام حسین عليه‌السلام (سال ۶۱) می شود. پس از انعقاد پیمان آتش بس اضطراری میان امام مجتبی ومعاویه که از آن به صلح تعبیر می شود ، عملاً کار
__________________
۱ ـ نهج الفصاحه ، ج ۱ ، حرف راء.
۲ ـ اصول کافی ، ج ۱ ، ص ۲۶.
