عمر بن عبدالعزیز نه تنها همسر خود را با قانون عدل وداد آشنا کرد وحق مردم را از او گرفت ، بلکه تمام اموال ودارایی ومستغلات ولباس های گران بهای سلیمان بن عبدالملک را فروخت وپول آن ها را که بالغ بر بیست وچهار هزار دینار شده بود ، به بیت المال برگردانید. (۱)
عمر بن عبدالعزیز که اصلاحات اجتماعی ومبارزه با فساد را بدین گونه از خانه خود ودستگاه خلیفه قبلی شروع کرده بود ، شعاع مبارزه را وسعت داد وبنی امیه وعموزادگان خود را به پای حساب کشید وبه آن ها فرمان داد که اموال عمومی را که تصاحب کرده اند ، به بیت المال پس بدهند. او با قاطعیت تمام ، کلیه اموالی را که بنی امیه به زور از مردم گرفته بودند ، از آن ها باز ستاند وبه صاحبان آن ها تحویل داد ودست امویان را تا حد زیادی از مال وجان مردم کوتاه کرد. (۲)
این موضوع بر بنی امیه گران آمد وبرضد عمر بن عبدالعزیز تحریکاتی نمودند. در همین زمینه عده ای از نزدیکان با او دیدار کرده گفتند : آیا نمی ترسی که قومت برضد تو شوریده حکومت تو را واژگون سازند؟
عمر گفت : من غیر از حساب روز قیامت ، از هیچ چیز دیگر نمی ترسم ، (آیا مرا از کودتا می ترسانید؟!). (۳)
سبّ علی عليه‌السلام ممنوع!
چنان که دیدیم ، عمر بن عبدالعزیز در قیاس با دیگر خلفای اموی مردی نسبتاً دادگر بود وهرچند به خاطر عدم امضای حکومت او از سوی جانشینان معصوم پیامبر ، وی نیز از جرگه طاغوتیان شمرده می شود ، امّا به هر حال با بسیاری از مظالم اسلاف خویش درافتاد وحکومتش خالی از خدمت نبود ، اما در میان این خدمات ، مهم ترین خدمت او به اسلام بلکه به انسانیت ، که در کارنامه
__________________
۱ ـ ابن قُتیبه ، همان مأخذ ، ص ۱۱۶.
۲ ـ سیوطی ، همان مأخذ ، ص ۲۳۲.
۳ ـ ابوحنیفه دینوری ، الأخبار الطوال ، تحقیق : عبدالمنعم عامر ، ص ۳۳۱.
