مأمن پناهندگان
وقتی که بنی امیه را از مدینه بیرون کردند ، مروان از امام خواهش کرد که همسر وخانواده او درحرم امام باشند. امام نیز با بزرگواری پذیرفت. از این رو طی سه روز که مدینه دستخوش قتل وغارت بود ، خانه امام سجاد مأمن خوبی برای پناهندگان بود وتعداد چهار صد نفر زن با اعضای خانواده خویش به منزل امام پناهنده شدند وامام تا آخر غائله از آنان پذیرایی کرد.
«مسلم بن عقبه» ، پس از ختم غائله ، علی بن الحسین عليهما‌السلام را خواست. وقتی که حضرت حاضر شد ، او را نزدیک خود نشاند ومورد احترام وتفقد قرار داد وسپس با بازگشت حضرت به خانه ، موافقت کرد. (۱)
ابعاد مبارزات امام چهارم عليه‌السلام با مظالم ومفاسد عصر
باری امام چهارم با انتخاب راه دوم ، یک سلسله برنامه های ارشادی وفرهنگی وتربیتی ومبارزات غیرمستقیم را آغاز کرد وبدون آن که حساسیت حکومت را برانگیزد ، فعالیت هایی انجام داد که مهم ترین آن ها را می توان در چند بخش زیر خلاصه کرد :
۱. زنده نگه داشتن یاد وخاطره عاشورا
از آن جا که شهادت امام حسین عليه‌السلام ویاران آن حضرت درافکار عمومی برای حکومت اموی بسیار گران تمام شده ومشروعیت آن را زیر سؤال برده بود ، برای آن که این فاجعه فراموش نشود ، امام با گریه بر شهیدان وزنده نگه داشتن خاطره آنان ، مبارزه منفی را به صورت گریه ادامه می داد. شک نیست که این
__________________
۱ ـ علی بن عیسی ، همان مأخذ ، ص ۳۱۹ ؛ السید محسن الأمین ، اعیان الشیعه ، تحقیق : حسن الأمین ، ج ۱ ، ص ۶۳۰ و ۶۳۳.
