شنیده ام که این آیه را : «در روز قیامت به طور حتم از نعمت ها سؤال می شوید» (۱) چنین تفسیر می کنی که : خداوند مردم را در مورد غذاهای لذیذ وآب های خنک که در فصل تابستان می خورند ، مؤاخذه می کند.
درست است ، من این آیه را این طور معنا کرده ام.
اگر شخصی تو را به خانه اش دعوت کند وبا غذای لذید وآب خنکی از تو پذیرایی کند وبعد به خاطر این پذیرایی بر تو منت گذارد ، درباره چنین کسی چگونه قضاوت می کنی؟
می گویم آدم بخیلی است.
آیا خداوند بخیل است (تا این که روز قیامت در مورد غذاهایی که به ما داده ، ما را مورد مؤاخذه قرار دهد)؟
پس مقصود از نعمت هایی که قرآن می گوید انسان درباره آن مؤاخذه می شود ، چیست؟
مقصود ، نعمت دوستی ما خاندان رسالت است. (۲)
تبیین احکام به شیوه خاص شیعی
در موضوع تأسیس حوزه وسیع علمی وفقهی توسط امام صادق عليه‌السلام چیزی که از نظر بیش تر کاوش گران زندگی امام پوشیده مانده است ، مفهوم سیاسی ومتعرضانه این اقدام بزرگ امام است ، برای آن که جهات سیاسی این عمل نیز روشن گردد ، مقدمتاً باید توجه داشته باشیم که :
دستگاه خلافت در اسلام ، از این جهت با همه دستگاه های دیگر حکومت متفاوت است که این فقط یک تشکیلات سیاسی نیست ، بلکه یک رهبری سیاسی مذهبی است. عنوان «خلیفه» برای حاکم اسلامی نشان دهنده همین
__________________
۱ ـ «لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذ عَنِ النَّعیم» (سوره تکاثر : ۸).
۲ ـ مجلسی ، بحارالأنوار ، ج ۱۰ ، ص ۲۲ ؛ محمدی ری شهری ، محمد ، مناظره درباره مسائل ایدئولوژیکی ، ص ۱۳۰ ۱۳۲.
