روزی به قدرت برسد ، این بدعت را از میان بردارد. لذا به مجرد آن که در سال ۹۹ هجری به خلافت رسید ، به آرزوی دیرینه خود جامه عمل پوشانید وطی بخشنامه ای دستور داد که در منابر به جای لعن علی عليه‌السلام آیه : اِنَّ اَللّهَ یَأمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإْحْسانِ وَایتاء ذِی اْلقُرْبی وَیَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُکُم لَعَلَّکُم تَذَکَّرُون (۱) تلاوت شود. این اقدام با استقبال مردم رو به رو شدو شُعرا وگویندگان این عمل را مورد ستایش قرار دادند. (۲)

بازگرداندن فَدَک به فرزندان حضرت فاطمه عليها‌السلام

اقدام بزرگ دیگری که عمر بن عبدالعزیز در جهت رفع ظلم از ساحت خاندان پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله به عمل آورد ، بازگرداندن فدک به فرزندان حضرت فاطمه عليها‌السلام ، دختر گرامی پیامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله ، بود.

فدک در تاریخ اسلام داستان تلخ وپرماجرایی دارد که جای بحث آن در این جا نیست ، اما به طور اجمال ، سیرتاریخی آن از این قرار است که پیامبر ، آن را در زمان حیات خود به دخترش فاطمه عليها‌السلام بخشید وپس از رحلت پیامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله ، ابوبکر ، آن را به زور از فاطمه زهرا گرفت وجزء اموال دولتی اعلام کرد واز آن زمان بهوسیله خلفای وقت ، دست به دست می گشت تا آن که معاویه در زمان حکومت خود ، آن را به مروان بخشید ، مروان نیز به پسرش «عبدالعزیز» اهداء کرد ، پس از مرگ عبدالعزیز ، فدک به فرزندش عمر بن عبدالعزیز منتقل گردید. عمر بن عبدالعزیز ، آن را به فرزندان حضرت فاطمه تحویل داد وگفت : فدک مال آن ها است وبنی امیه حقی در آن ندارند ، ولی متأسفانه پس از مرگ او ، که یزید بن عبدالملک به خلافت رسید ، مجددا ًفدک را

__________________

۱ ـ خداوند به عدالت ونیکوکاری وبخشش به خویشان فرمان می دهد واز کارهای بد وناروا وستم گری منع می کند ، شما را پند می دهد تا اندرز الهی را بپذیرید (سوره نحل : ۹۰).

۲ ـ ابن اثیر ، الکامل فی التاریخ ، ج ۵ ، ص ۴۲ ور.ک به : مسعودی ، مروج الذهب ، ج ۳ ، ص ۱۸۴ ابن ابی الحدید ، همان مأخذ ، ج ۳ ، ص ۵۹.

۷۵۸۱