«عبدالله بن عطاء» که یکی از شخصیت های برجسته ودانشمندان بزرگ عصر امام بود ، می گوید :

«من هرگز دانشمندان اسلام را در هیچ محفل ومجمعی به اندازه محفل محمد بن علی عليه‌السلام از نظر علمی حقیر وکوچک ندیدم. من «حکم بن عتیبه» را که در علم وفقه مشهور آفاق بود ، دیدم که در خدمت محمد باقر مانند کودکی در برابر استاد عالی مقام ، زانوی ادب بر زمین زده شیفته ومجذوب کلام وشخصیت او گردیده بود. (۱)

امام باقر عليه‌السلام در سخنان خود ، اغلب به آیات قرآن مجید استناد نموده از کلام خدا شاهد می آورد ومی فرمود : «هر مطلبی گفتم ، از من بپرسید که در کجای قرآن است تا آیه مربوط به آن موضوع را معرفی کنم». (۲)

شاگردان مکتب امام باقر عليه‌السلام

حضرت باقر عليه‌السلام شاگردان برجسته ای در زمینه های فقه وحدیث وتفسیر ودیگر علوم اسلامی تربیت کرد که هرکدام وزنه علمی بزرگی به شمار می رفت. شخصیت های بزرگی همچون : محمد بن مسلم ، زراره بن اعین ، ابوبصیر ، بُرید بن معاویه عجلی ، جابر بن یزید ، حمران بن اعین ، وهشام بن سالم از تربیت یافتگان مکتب آن حضرتند.

پیشوای ششم می فرمود : «مکتب ما واحادیث پدرم را چهار نفر زنده کردند ، این چهار نفر عبارتند از : زراره ، ابوبصیر (لیث مرادی) ، محمد بن مسلم ، وبُرید بن معاویه عجلی. اگر این ها نبودند کسی از تعالیم دین ومکتب پیامبر بهره ای نمی یافت. این چند نفر حافظان دین بودند.آنان ، از میان شیعیان زمان ما ،

__________________

۱ ـ سبط ابن الجوزی ، تذکره الخواص ، ص ۳۳۷ ؛ علی بن عیسی الإربلی ، کشف الغمّه ، ج ۲ ، ص ۳۲۹ ؛ فضل بن حسن طبرسی ، إعلام الوری باعلام الهدی ، ص ۲۶۹ ؛ ابن کثیر ، البدایه والنهایه ، ج ۹ ، ص ۳۱۱. در بعضی از نسخه ها «حکم بن عیینه» ذکر شده است ولی «عتیبه» صحیح است. ر. ک : کاظم مدیرشانه چی ، علم الحدیث ودرایه الحدیث ، ص ۶۷.

۲ ـ طبرسی ، احتجاج ، ص ۱۷۶.

۷۵۸۱