این بود که امام حسن عليه‌السلام فقط سنگر مبارزه را تغییر داد ، به عبارت دیگر : تغییر جای داد نه تغییرجهت ، مانند کسی که در وسیله ای درحال حرکت نماز بخواند وروی به قبله داشته باشد ، این نماز گزار با تغییر مرکوب ، تغییر وضع وجای می دهد ، نه تغییرجهت (روی به قبله بودن). قبله مردان حق همواره مبارزه با باطل بوده است ، چه از میدان عاشورا ، چه از درون کوچه ها ومحله های کوفه ومسجد مدینه ، چه از زندان بغداد و ...
امام حسن عليه‌السلام ، معاویه ، بزرگ ترین مانع نشر حق وعدالت در آن روز گار را هدف گرفته بود ، گاه از زاویه تجهیز سپاه وگاه از زاویه تدبیر قبول صلح. (۱)
دو رویه یک رسالت
علامه مجاهد ، مرحوم «سید شرف الدین عاملی» ، در مقدمه ای که بر کتاب پرارج «صلح الحسن» تألیف دانشمند ومحقق عالی قدر «شیخ راضی آل یاسین» نوشته ، چنین می نگارد :
«... مهم ترین هدف امام حسن عليه‌السلام آن بود که پرده از چهره این طاغیان بر دارد وآنان را آن طور که بودند ، بشناساند ، تا از عملی شدن نقشه هایی که برای از بین بردن رسالت جدش پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله کشیده بودند ، جلوگیری نماید ، واین هدف امام ، به طور کامل برآورده شد وماسک از چهره کثیف امویان برافتاد وماهیت پلید آنان آشکار گشت (وخدا را بر این نعمت سپاس).
از برکت این تدبیر امام حسن عليه‌السلام بود که برادرش سیدالشهدا عليه‌السلام آن انقلاب بزرگ را که روشنگر حقیقت وعبرت بخش خردمندان بود ، به وجود آورد.
این دو برادر ، دو رویه یک رسالت بودند که وظیفه وکار هریک ، در جای خود ، ودر اوضاع واحوال خاص خود از نظر ایفای رسالت وتحمل مشکلات ، ونیز از نظر فداکاری واز خودگذشتگی ، درست
__________________
۱ ـ حکیمی ، همان کتاب ، ص ۱۲۹ ۱۳۰.
