گفتیم ، علل شکست این نهضت ها وقیام ها را از یک سو باید در ضعف رهبری وفرماندهی این نهضت ها جستوجو کرد واز سوی دیگر در طرفداران ویاران این رهبران. رهبران نهضت ها نوعاً دارای برنامه صحیح وکاملی نبودند ونابسامانی هایی در کار آن ها وجود داشت واز سوی سوم قیام آن ها صد درصد رنگ اسلامی نداشت واز این جهت معمولاً مورد تأیید امامان زمان خود قرار نمی گرفتند.

البته گروهی از یاران وطرفداران این قیام ها مردمی مخلص وشیعیان واقعی بودند که تا سرحد مرگ برای اهداف عالی اسلامی می جنگیدند ، ولی تعداد این دسته کم بود وغالب مبارزین کسانی بودند که اهداف اسلامی روشنی نداشتند ، بلکه در اثر ظلم وستمی که بر آنان وارد می شد ، ناراحت شده ودر صدد تغییر اوضاع برآمده بودند. این گروه ، در صورت احساس شکست ویا احتمال مرگ ، رهبر خود را تنها گذاشته ، از اطراف او پراکنده می شدند.

چنان که اشاره شد ، اگر بسیاری از این انقلاب ها مورد تأیید امامان قرار نمی گرفت ، یا به این دلیل بود که صد درصد اسلامی نبودند ودر اهداف آن ها ورهبرانشان انحراف هایی مشاهده می شد ویا طراحی وبرنامه ریزی آن ها طوری بود که شکستشان قابل پیش بینی بود ، لذا اگر امام آشکارا آن ها را تأیید می کرد ، در صورت شکست قیام ، اساس تشیع وامامت وهسته اصلی نیروهای شیعه در معرض خطر قرار می گرفت.

فعالیت های مخفی امام

آن گونه که جدول مدت حکومت خلفای عباسی نشان می دهد ، از میان آنان متوکل از همه بیش تر با امام هادی معاصر بوده است ؛ از این رو موضع گیری او را در برابر امام ذیلاً توضیح می دهیم :

۷۵۸۱