عثمان گفت : این خاندان ، کانون علم وحکمت وسرچشمه نیکی وفضیلتند ، نظیر آن ها را کی توان یافت؟ (۱)
بخشش بی نظیر
حسن بن علی عليه‌السلام تمامی توان خویش را در راه انجام امور نیک وخداپسندانه ، به کار می گرفت واموال فراوانی در راه خدا می بخشید. مورخان ودانشمندان در شرح زندگانی پر افتخار آن حضرت ، بخشش بی سابقه وانفاق بسیار بزرگ وبی نظیری ثبت کرده اند که در تاریخچه زندگانی هیچ کدام از بزرگان به چشم نمی خورد ونشانه دیگری از عظمت نفس وبی اعتنایی آن حضرت به مظاهر فریبنده دنیا است. نوشته اند :
«حضرت مجتبی عليه‌السلام در طول عمر خود دو بارتمام اموال ودارایی خود را درراه خدا خرج کرد وسه بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم کرده ونصف آن را برای خود نگه داشت ونصف دیگر را در راه خدا بذل وبخشش کرد». (۲)
کمک غیرمستقیم
همّت بلند وطبع عالی حضرت مجتبی عليه‌السلام اجازه نمی داد کسی از درِ خانه او ناامید برگردد وگاه که کمک مستقیم مقدور حضرت نبود ، به طور غیرمستقیم در رفع نیازمندی های افراد کوشش می فرمود وبا تدابیر خاصی گره از مشکلات گرفتاران می گشود. چنان که در دوران جوانی آن حضرت ، در زمان حکومت خلیفه دوم ، روزی مرد فقیری به آن بزرگوار مراجعه کرد ودرخواست کمک نمود. اتفاقاً در آن هنگام حضرت مجتبی عليه‌السلام پولی در دست نداشت واز طرف
__________________
۱ ـ مجلسی ، بحار الأنوار ، ج ۴۳ ، ص ۳۳۳.
۲ ـ سیوطی ، تاریخ الخلفا ، ص ۱۹۰ ; ابن واضح ، تاریخ یعقوبی ، ج ۲ ، ص ۲۱۵ ; سبط ابن جوزی ، تذکره الخواص ، ص ۱۹۶ ; الشیخ محمد الصبان ، اسعاف الراغبین (در حاشیه نور الأبصار) ص ۱۷۹.
