آن دوره از نظر سیاسی ، دوره ضعف وتزلزل حکومت بنی امیه وفزونی قدرت بنی عباس بود واین دو گروه مدتی در حال کشمکش ومبارزه با یکدیگر بودند. از زمان هشام بن عبدالملک تبلیغات ومبارزات سیاسی عباسیان آغاز گردید ، ودر سال ۱۲۹ وارد مرحله مبارزه مسلحانه وعملیات نظامی گردید وسرانجام در سال ۱۳۲ به پیروزی رسید.

از آن جا که بنی امیه در این مدت گرفتار مشکلات سیاسی فراوان بودند ، فرصت ایجاد فشار واختناق نسبت به امام وشیعیان را (مثل زمان امام سجاد) نداشتند. عباسیان نیز چون پیش از دست یابی به قدرت ، در پوشش شعار طرف داری از خاندان پیامبر وگرفتن انتقام خون آنان عمل می کردند ، فشاری از طرف آنان مطرح نبود. از این رو این دوران ، دوران آرامش وآزادی نسبی امام صادق عليه‌السلام وشیعیان وفرصت بسیار خوبی برای فعالیت علمی وفرهنگی آنان به شمار می رفت.

شرائط خاص فرهنگی

از نظر فکری وفرهنگی نیز عصر امام صادق عليه‌السلام عصر جنبش فکری وفرهنگی بود. در آن زمان شور وشوق علمی بی سابقه ای در جامعه اسلامی به وجود آمده بود وعلوم مختلفی اعم از علوم اسلامی همچون : علم قرائت قرآن ، علم تفسیر ، علم حدیث ، علم فقه ، علم کلام ، یا علوم بشری مانند : طب ، فلسفه ، نجوم ، ریاضیات و ... پدید آمده بود ، به طوری که هر کس یک متاع فکری داشت ، به بازار علم ودانش عرضه می کرد. بنابراین تشنگی علمی عجیبی به وجود آمده بود که لازم بود امام به آن پاسخ گوید.

عواملی را که موجب پیدایش این جنبش علمی شده بود ، می توان بدین نحو خلاصه کرد :

۱. آزادی وحریت فکر وعقیده در اسلام. البته عباسیان نیز در این آزادی