اینک برای آن که نقش تاریخ ساز اسیران آزادی بخش کربلا در بیدارسازی افکار عمومی ورساندن پیام انقلاب بزرگ امام حسین عليه‌السلام به خوبی روشن گردد ، در این جا ناگزیریم قدری به عقب برگردیم ونگاهی به تاریخچه حکومت معاویه در شام بیفکنیم :
دوران سلطه معاویه در شام
اصولاً باید توجه داشت که شام از آن روز که به تصرف مسلمانان در آمد ، فرمانروایانی چون «خالد» پسر ولید و «معاویه» پسر ابوسفیان را به خود دید. مردم این سرزمین ، نه صحبت پیغمبر را دریافته بودند ، نه روش اصحاب او را می دانستند ، ونه اسلام را دست کم آن گونه که در مدینه رواج داشت ، می شناختند. البته یکصد وسیزده تن از صحابه پیغمبر ، یا در فتح این سرزمین شرکت داشته ویا به تدریج در آن جا سکونت گزیده بودند. امّا نگاهی به ترجمه احوال این عده نیز نشان می دهد که جز چند تن از آنان ، بقیه مدت کمی محضر پیغمبر را درک کرده بودند ، وجز یک یا چند حدیث از آن حضرت بیش تر روایت نداشتند. به علاوه ، بیش تر این عده در طول خلافت عمر وعثمان تا آغاز حکومت معاویه مردند. در زمان قیام وشهادت امام حسین عليه‌السلام تنها یازده تن از آنان زنده بودند ودر شام به سر می بردند ؛ مردمانی در سنین هفتاد تا هشتاد سال که گوشه نشینی را بر آمیختن با توده ترجیح داده بودند ودر عامه نفوذی نداشتند. در نتیجه نسل جوان آنان که همسنّ بودند از اسلام حقیقی چیزی نمی دانستند وشاید در نظر آنان ، اسلام هم حکومتی بود مانند حکومت کسانی که پیش از این دسته برآن سرزمین فرمان می راندند. تجمّل دربار معاویه ، حیف ومیل مال مردم ، پرداختن به تشریفات معمول قدرت های خودکامه چون ساختن کاخ های عظیم وایجاد گارد احترام وکوکبه مفصل ، وبالأخره تبعید وزندانی کردن وکشتن مخالفان ، برای آنان امری طبیعی بود ، زیرا تا نیم قرن پیش ، چنین نظامی در حکومت قبلی نیز دیده می شد ومسلماً کسانی بودند که می پنداشتند آن چه در
