به محض عبور آنان از خندق ، اینان نیز از این سوی خندق از پشت جبهه به مسلمانان حمله کنند.

روزهای حساس وبحرانی

قرآن مجید وضع دشوار وبحرانی مسلمانان را در جریان این محاصره در سوره احزاب به خوبی ترسیم کرده است :

«ای کسانی که ایمان آورده اید ، نعمت خدا را بر خویش یادآور شوید ، در آن هنگام که لشگرهایی (عظیم) به سراغ شما آمدند ، ولی ما باد وطوفان سخت ولشگریانی که آنان را نمی دیدید بر آن ها فرستادیم (وبه این وسیله آن ها را درهم شکستیم) وخداوند به آنچه انجام می دهید ، بیناست.

به خاطر بیاورید زمانی را که آن ها از طرف بالا وپایین شهر شما وارد شدند (ومدینه را محاصره کردند) وزمانی را به یاد آورید که چشم ها از شدت وحشت خیره شده بود وجانها به لب رسیده بود وگمان های گوناگون] بدی [به خدا می بردید!

در آن هنگام مؤمنان آزمایش شدند وتکان سختی خوردند.

به خاطر بیاورید زمانی را که منافقان وکسانی که در دل هایشان بیماری بود ، می گفتند خدا وپیامبرش جز وعده های دروغین به ما نداده اند. نیز به خاطر بیاورید زمانی را که گروهی از آن ها گفتند : ای اهل یثرب! (مردم مدینه) این جا جای توقف شما نیست ، به خانه های خود باز گردید. وگروهی از آنان از پیامبر اجازه بازگشت می خواستند ومی گفتند خانه های ما بدون حفاظ است ، در حالی که بدون حفاظ نبود ، آن ها فقط می خواستند (از جنگ) فرار کنند!

آن ها چنان ترسیده بودند که اگر دشمنان از اطراف وجوانب مدینه بر آنان وارد می شدند وپیشنهاد بازگشت به سوی شرک به آن ها می کردند ،

۷۵۸۱