بازگشت به وطن ، از سامرّاء خارج شدند.

در بیرون سامّراء ، پیک سرّی حضرت بقیه الله عجل الله تعالی فرجه الشریف آنان را به محضر امام راهنمایی کرد وپس از تشرّف به حضور امام ، بعد از آن که حضرت خصوصیات تمامی پول ها واموال را بیان فرمود ، اموال را تحویل ایشان دادند. آن گاه امام فرمود :

بعد از این چیزی به سامّراء نیاورید. من شخصی را در بغداد معیّن می کنم ، اموال را به او می دهید وتوقیع توسط او صادر می گردد. (۱) از آن به بعد بود که امام ، عثمان بن سعید را به نیابت خاص منصوب کرد واو در بغداد وظایف خود را آغاز کرد.

د. پاسخگویی به سؤالات فقهی ومشکلات عقیدتی

حوزه فعالیت نواب اربعه تنها به مواردی که شمردیم محدود نمی شد ، بلکه دایره فعالیت آن ها شامل پاسخ گویی به همه گونه سؤالات فقهی وشرعی ، حل مشکلات عقیدتی ونیز مبارزه علمی با شبهاتی می شد که مخالفان مطرح می کردند واز این راه ، در تضعیف عقاید وپریشانی فکری شیعیان می کوشیدند.

نواب خاصّ ، این وظایف را با استفاده از آموزش های امام ودانش بسیار بالایی که داشتند ، به بهترین وجهی انجام می دادند. نگاهی گذرا به کارنامه سفارت این چهار شخصیت بزرگ ، ابعاد گسترده کوشش ها وموفقیت های آنان را در این زمینه نشان می دهد.

آنان از یک سو ، وسوسه های مربوط به انکار وجود امام را ، از راه های گوناگون خنثی می کردند ودر این راستا ، گاه ناگزیر ، پرده از دیدارهای سرّی خود با امام برمی داشتند (۲) وگاهی نیز توقیعی از سوی حضرت در این باره صادر می شد وامام در دفع شبهات مزبور به کمک آنان می شتافت. (۲)

__________________

۱ ـ صدوق ، همان کتاب ، ص ۴۷۶ ۴۷۹.

۲. صدوق ، کمال الدین ، ص ۴۴۰۴۴۱.

۳ ـ طوسی ، همان کتاب ، ص ۱۷۶۱۷۷.

۷۵۸۱