حکمت آفریدگار در آفرینش جهان وحیوانات ودرندگان وحشرات ومرغان وهر جانداری از انسان وچهارپایان وگیاهان ودرختان میوه دار وبی میوه وگیاهان خوردنی وغیرخوردنی بیان خواهم کرد ، چنان که عبرت گیرندگان از آن عبرت گیرند وبرمعرفت مؤمنان افزوده شود وملحدان وکافران در آن حیران بمانند. بامداد فردا نزد ما بیا ...».

به دنبال این بیان امام ، مفضل چهار روز پیاپی به محضر امام رسید. امام بیاناتی پیرامون آفرینش انسان از آغاز خلقت ونیروهای ظاهری وباطنی وصفات فطری وی ودر خلقت اعضا وجوارح انسان ، وآفرینش انواع حیوانات ونیز آفرینش آسمان وزمین و ... وفلسفه آفات ومباحث دیگر ایراد فرمود ومفضل نوشت. (۱)

رساله توحید مفضل بارها به صورت مستقل چاپ وتوسط مرحوم علامه مجلسی وبرخی دیگر از دانشمندان معاصر به فارسی ترجمه شده است.

وسعت دانشگاه امام صادق عليه‌السلام

امام صادق عليه‌السلام با تمام جریان های فکری وعقیدتی آن روز برخورد کرد وموضع اسلام وتشیع را در برابر آن ها روشن ساخته ، برتری بینش اسلام را ثابت نمود.

شاگردان دانشگاه امام صادق عليه‌السلام منحصر به شیعیان نبود ، بلکه از پیروان سنت وجماعت نیز از مکتب آن حضرت برخوردار می شدند. پیشوایان مشهور اهل سنت ، بلاواسطه یا با واسطه ، شاگرد امام بوده اند.

در رأس این پیشوایان ، «ابو حنیفه» قرار دارد که دو سال شاگرد امام بوده است. او این دو سال را پایه علوم ودانش خود معرفی می کند ومی گوید : «لَوْلاَ السّنتانِ لَهَلَکَ نُعمانُ» : اگر آن دو سال نبود ، «نعمان» هلاک می شد. (۲)

__________________

۱ ـ توحید مفضّل ، ترجمه علامه مجلسی ، ص ۷ ۱۱ ور.ک : پیشوای ششم حضرت امام جعفر صادق عليه‌السلام ، ص ۴۷ ۵۸.

۲ ـ حیدر ، اسد ، همان کتاب ، ج ۱ ، ص ۷۰. اسم ابوحنیفه ، نعمان بن ثابت بوده است.

۷۵۸۱