شامی گفت : می خواهم درباره فقه با شما مناظره کنم!
امام به «زُراره» فرمود : با او مناظره کن. زراره هم با او به بحث پرداخت وبه سرعت او را به بن بست کشاند!
شامی گفت : می خواهم درباره کلام با شما مناظره کنم. امام به «مؤمن طاق» دستور داد با او به مناظره بپردازد. طولی نکشید که شامی از مؤمن طاق نیز شکست خورد!
به همین ترتیب وقتی که شامی درخواست مناظره درباره استطاعت (قدرت وتوانایی انسان بر انجام یا ترک خیر وشرّ) ، توحید وامامت نمود ، امام به ترتیب به حمزه طیّار ، هشام بن سالم وهشام بن حکم دستور داد با وی به مناظره بپردازند وهرسه ، با دلایل قاطع ومنطق کوبنده ، شامی را محکوم ساختند. با مشاهده این صحنه هیجان انگیز ، از خوشحالی خنده ای شیرین بر لبان امام نقش بست. (۱)
مناظرات امام صادق عليه‌السلام
چنان که قبلاً گفتیم ، عصر امام صادق عليه‌السلام عصر برخورد اندیشه ها وپیدایش فِرَق ومذاهب مختلف بود ودر اثر برخورد فرهنگ ومعارف اسلامی با فلسفه ها وعقاید وآرای فلاسفه ودانشمندان یونان ، شبهات واشکالات گوناگونی پدید آمده بود ، از این رو امام صادق عليه‌السلام جهت معرفی اسلام ومبانی تشیع ، مناظرات متعدد وپرهیجانی با سران وپیروان این فرقه ها ومسلک ها داشت وطی آن ها با استدلال های متین ومنطق استوار ، پوچی عقاید آنان وبرتری مکتب اسلام را ثابت می کرد.
از میان مناظرات گوناگون امام ، به عنوان نمونه ، مناظره آن حضرت را با «ابوحنیفه» ، پیشوای فرقه حنفی ، از نظر خوانندگان محترم می گذرانیم :
روزی ابوحنیفه برای ملاقات با امام صادق عليه‌السلام به خانه امام آمد واجازه
__________________
۱ ـ طوسی ، اختیار معرفه الرجال (معروف به رجال کشّی) ، تحقیق : حسن مصطفوی ، ص ۲۷۵ ۲۷۸ ؛ تستری ، شیخ محمد تقی ، قاموس الرجال ، ج ۳ ، ص ۴۱۶.
