معرّفی کنند که طبق آن ها پدید آمدن عَلَم های سیاه از سوی خراسان نشانه زوال دولت جابران وتشکیل دولت حَقّه شمرده شده است (۱). (۲)

بدین گونه ، ظاهر امر نشان می داد که قیام عباسیان ، یک قیام عظیم با محتوای اسلامی است.

چرا امام صادق عليه‌السلام پیشنهاد سران عباسیان را رد کرد؟

با توجه به آن چه گفته شد ، در نظر بدوی تحلیل موضع گیری امام در برابر پیشنهادهای ابوسلمه وابومسلم مشکل به نظر می رسد ، ولی اگر اندکی در قضایا دقت کنیم ، پی به علت اصلی این موضع گیری می بریم : امام صادق عليه‌السلام می دانست که رهبران قیام هدفی جز رسیدن به قدرت ندارند ، واگر شعار طرفداری از اهل بیت را هم مطرح می کنند ، صرفاً به منظور جلب حمایت توده های شیفته اهل بیت است.

«روایات تاریخی به روشنی گواهی می دهد که «ابو سلمه خلال» پس از رسیدن نیروهای خراسانی به کوفه ، زمام امور سیاسی را در دست گرفته شروع به توزیع مناصب سیاسی ونظامی در میان اطرافیان خود کرده بود. او می خواست با برگزیدن یک خلیفه علوی ، تصمیم گیرنده وقدرت اصلی دولت ، خود وی بوده ، خلیفه تنها در حد یک مقام ظاهری وتشریفاتی باشد» (۳).

امام می دانست که ابومسلم وابوسلمه دنبال چهره روشنی از اهل بیت می گردند که از وجهه ومحبوبیت او در راه رسیدن به اهداف خود بهره برداری کنند ، وبه امامت آن حضرت اعتقاد ندارند وگرنه معنا نداشت که سه نامه به یک

__________________

۱ ـ درباره پرچم وجامه سیاه آنان رجوع شود به : زرین کوب ، عبدالحسین ، دو قرن سکوت ، ص ۱۱۶ ؛ ابن اثیر ، الکامل فی التاریخ ، ج ۵ ، ص ۴۷۹ ؛ خطیب بغدادی ، تاریخ بغداد ، ج ۱۰ ، ص ۲۰۸ ؛ ابن کثیر ، البدایه والنهایه ، ج ۱۰ ، ص ۶۷.

۲ ـ در ضمن روایات علائم ظهور ، آمدن پرچم های سیاه از جانب شرق ، نشانه ظهور دولت حقه معرفی شده است ر.ک به : بحارالأنوار ، ج ۵۲ ، ص ۲۱۷ ۲۲۹ (باب علائم الظهور) ؛ ارشاد مفید ، ص ۳۵۷.

۳ ـ دکتر فاروق ، عمر ، طبیعه الدعوه العباسیه ، ص ۲۲۶.

۷۵۸۱