منصور نوشت : بیایید ما را نصیحت کنید.
امام پاسخ داد : اگر کسی اهل دنیا باشد ، تو را نصیحت نمی کند واگر هم اهل آخرت باشد ، نزد تو نمی آید (!) (۱).
مُفتی تراشی
زمام داران بنی امیه می کوشیدند با وسائل مختلف ، مردم را از مکتب ائمه دور نگه داشته میان آنان وپیشوایان بزرگ اسلام فاصله ایجاد کنند وبه این منظور مردم را به مفتیان وابسته به حکومت وقت یا حداقل فقیهان سازشکار وبی ضرر رجوع می دادند.
زمام داران عباسی نیز با آن که در آغاز کار ، شعار طرف داری وحمایت از بنی هاشم را دستاویز رسیدن به اهداف خویش قرار داده بودند ، پس از آن که جای پای خود را محکم کردند ، همین برنامه را در پیش گرفتند.
خلفای عباسی هم مانند امویان ، پیشوایان بزرگ خاندان نبوت را که جاذبه معنوی ومکتب حیات بخش آنان مردم را شیفته ومجذوب خود ساخته وبه آنان بیداری وتحرک می بخشید ، برای حکومت خود کانون خطری تلقی می کردند واز این رو کوشش می کردند به هر وسیله ای که ممکن است ، آنان را در انزوا قرار دهند.
این موضوع ، در زمان امام صادق عليه‌السلام بیش از هر زمان دیگر به چشم می خورد. در عصر امام ششم حکومت های وقت به طور آشکار می کوشیدند افرادی را که خود مدتی شاگرد مکتب آن حضرت بودند ، در برابر مکتب امام برمسند فتوا وفقاهت نشانده مرجع خلق معرفی نمایند ، چنان که «ابن ابی ذئب» و «مالک بن انس» را نشاندند!
منصور دوانیقی به همین منظور «مالک بن انس» را فوق العاده مورد تکریم قرارمی داد واو را مفتی وفقیه رسمی معرفی می کرد. سخن گوی بنی عباس در
__________________
۱ ـ مجلسی ، همان کتاب ، ج ۴۷ ، ص ۱۸۴.
