موضع امام هادی عليه‌السلام
امامان معصوم که رهبری اندیشه اصیل اسلامی را به عهده داشتند ، سکوت در برابر چنین بحث وجدال فکری را ناروا شمرده ، خطّ بطلان بر فکر انحرافی کشیده ، اندیشه درست را مشخص می کردند وبا تبیین موضع اصولی وهدایت گرانه خود ، مسلمانان را از وارد شدن در چنین بحث وجدال بیهوده ای برحذر می داشتند.
شواهدی در دست است که نشان می دهد بحث خلق قرآن در زمان بعضی از امامان قبلی نیز مطرح بوده ، اما در زمان امام هادی به اوج رسیده است. امام صادق عليه‌السلام به اعمش فرمود : قرآن کلام خدا است ، نه خالق است ونه مخلوق. (۱)
«ریّان بن صلت» به محضر امام رضا عليه‌السلام عرض کرد : نظر شما درباره قرآن چیست؟ فرمود : قرآن کلام خداست ، همین! ودر این باره بیش از این بحث نکنید که گمراه می شوید.
سخنی که در این زمینه از امام هادی عليه‌السلام نقل شده ، نسبتاً گسترده وروشن است ، امام در پاسخ یکی از شیعیان «بغداد» چنین نوشت (۲) :
بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند ما وتو را از دچار شدن به این فتنه حفظ کند که در این صورت بزرگ ترین نعمت را برما ارزانی داشته است وگرنه هلاکت وگمراهی است. به نظر ما بحث وجدال درباره قرآن (که مخلوق است یا قدیم؟) بدعتی است که سؤال کننده وجواب دهنده در آن شریکند ، زیرا پرسش کننده دنبال چیزی است که سزاوار او نیست وپاسخ دهنده نیز برای موضوعی بی جهت خود را به زحمت ومشقت می افکند که در توان او نمی باشد.
خالق ، جز خدا نیست وبجز او همه مخلوقند ، قرآن نیز کلام خداست ، از پیش خود اسمی برای آن قرار مده که از گمراهان خواهی گشت.
__________________
۱ ـ صدوق ، الخصال ، ابواب المائه فما فوقه ، ص ۶۰۹.
۲ ـ صدوق ، التوحید ، ص ۲۲۴.
