اضطراب مى‌افزايد(١)، قيافه ها عبوس و درهم کشيده و سياه و زشت و چروکيده است(٢) و حتّى در چهره فرشتگان دوزخيان هم اثرى از مهر و عطوفت و نرمى ديده نمى‌شود(٣).
دوزخيان با غل و زنجير و بندهاى آهنين، بسته شده اند(٤) و آتش، سراپاى آنان را فراگرفته(٥)، و خودشان آتش گيره آنند(٦). در فضاى دوزخ جز آه و ناله و ضجّه و فرياد دوزخيان و نهيب دوزخيان، صدايى به گوش نمى‌رسد(٧). بر سر و روى تبهکاران، آب جوشان مى‌ريزند که اندرون آنان را نيز ذوب مى‌کند(٨)، و هر گاه از فرط عطش و التهاب، درخواست آب کنند، آب داغ و آلوده و گنديده‌اى به آنان داده مى‌شود که آن را با حرص و ولع مى‌نوشند(٩)، و غذايشان از درخت «زقّوم» است که از آتش مى‌رويد و خوردن آن بر سوزش اندرونشان مى‌افزايد(١٠)، و لباسشان از ماده سياه و چسبنده‌اى است که خود، موجب عذابشان مى‌گردد(١١) و همنشينان شياطين و جنّيان گنهکارند که آرزوى دورى از آنان را مى‌کنند(١٢)، و نسبت به يکديگر نيز لعن و نفرين مى‌فرستند(١٣).
همين که بخواهند زبان عذرخواهى به درگاه الهى گشايند فرمان دورباش و ساکت باش، خاموششان مى‌کند(١٤) پس به دوزخبانان پناه مى‌برند که شما از خدا بخواهيد که اندکى از عذاب ما بکاهد، پاسخ مى‌شنوند: مگر خداى متعال، پيامبرانش را مبعوث نفرمود و حجت را بر شما تمام نکرد(١٥)؟
بار ديگر، درخواست مرگ مى‌کنند و جواب مى‌شنوند که شما براى هميشه در دوزخ خواهيد
__________________
١. هود / ١٠٦، انبياء / ١٠٠، فرقان / ١٢، مُلک / ٧-٨.
٢. آل عمران / ١٠٦، مُلک / ٢٧، مؤمنون / ١٠٤، زمر / ٦٠.
٣. تحرير / ٩١.
٤. رعد / ٥، ابراهيم / ٤٩، سبأ / ٣٣، غافر / ٧١، ٧٢، الحاقّه / ٣٢، دهر / ٤.
٥. ابراهيم / ٥٠، فرقان / ١٣، انبياء / ٩٨، جنّ / ١٥، تحريم / ٦.
٦. بقره / ٢٤، آل عمران / ١٠، انبياء / ٩٨، جنّ / ١٥، تحريم ٦.
٧. فرقان / ١٣-١٤، انشقاق / ١١.
٨. حج / ١٩، ٢٠، دخان / ٤٨.
٩. انعام / ٧٠، يونس / ٤، کهف / ٢٩، واقعه / ٤٢-٤٤، ٥٥، محمد / ١٥.
١٠. صافّات / ٦٢-٦٦، ص / ٥٧، دخان / ٤٥-٤٦، واقعه / ٥٢، ٥٣، نبأ / ٢٥، غاشيه / ٦-٧.
١١. ابراهيم / ١٧، طه / ٧٤، فاطر ٣٦.
١٢. زخرف / ٣٨-٣٩، شعراء / ٩٤-٩٥، ص / ٨٥.
١٣. اعراف / ٣٨-٣٩، عنکبوت / ٢٥، مرسلات / ٣٥-٣٦.
١٤. مؤمنون / ١٠٨، روم / ٥٧، غافر / ٥٢، مرسلات / ٣٥-٣٦.
١٥. غافر / ٤٩-٥٠.
