مقدّمه
قرآن کريم از يک سو، به عنوان پيامى که از طرف خداى متعال به بندگانش فرستاده شده بر تحقق معاد، تأکيد مى‌کند و آن را وعده حتمى و تخلّف ناپذير الهى مى‌شمارد و بدين ترتيب حجّت را بر مردم تمام مى‌کند، و از سوى ديگر، به دلايل عقلى بر ضرورت معاد، اشاره مى‌کند تا رغبت انسان نسبت به شناخت عقلانى را ارضاء کند و حجّت را مضاعف سازد. از اينرو، بيانات قرآنى درباره اثبات معاد را به دو بخش، تقسيم مى‌کنيم و در هر بخش به ذکر نمونه‌اى از آيات مربوط مى‌پردازيم.
وعده حتمى الهى
قرآن کريم، برپايى قيامت و زنده شدن همه انسانها در جهان آخرت را امرى ترديدناپذير دانسته مى‌فرمايد: «إِنَّ السّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها»(١). و آن را وعده‌اى راستين و تخلّف ناپذير شمرده مى‌فرمايد: «بَلى وَعْداً عَلَيْهِ حَقًّا»(٢) و بارها بر تحقّق آن، قسم ياد کرده و از جمله مى‌فرمايد: «قُلْ بَلى وَ رَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِما عَمِلْتُمْ وَ ذلِكَ عَلَى اللّهِ يَسِيرٌ»(٣).
__________________
١. سوره غافر، آيه ٥٩، و نيز رجوع کنيد به: آل عمران / ٩، ٢٥، نساء / ٨٧، انعام / ١٢، کهف / ٢١، حج / ٧، شورى / ٧، جاثيه / ٢٦ و ٣٢.
٢. سوره نحل، آيه ٣٨، و نيز رجوع کنيد به: آل عمران / ٩، ١٩١، نساء / ١٢٢، يونس / ٤، ٥٥، کهف / ٢١، انبياء / ١٠٣، فرقان / ١٦، لقمان / ٩، ٣٣، فاطر / ٥، زمر / ٤٧، جاثيه / ٣٢، احقاف / ١٧.
٣. سوره تغابن، آيه ٧، و نيز رجوع کنيد به: يونس / ٥٣، سبأ / ٣.
